وقتی می شنویم زندگی یک زوج از هم پاشیده و جدا شده اند، اولین دلیلی که به ذهنمان می رسد، این است که با هم تفاهم نداشته اند یا تربیت متفاوت و اختلاف فرهنگی عامل این جدایی بوده است و کمتر کسی به این نکته توجه می کند که استرس زیاد هم می تواند باعث از هم پاشیدن رابطه ها شود...
البته نه استرس خود رابطه، بلکه فشارهای اجتماعی و روزمره زندگی. مولفان کتاب «زن و مرد در استرس» نقش عوامل خارجی را در طلاق بررسی کرده اند. بچه دارشدن، خریدن خانه یا یک اتومبیل جدید گران قیمت و زیر بار بدهی های سنگین رفتن، اخراج، بیکار و خانه نشین شدن یکی از طرفین و... می توانند عاملی برای ایجاد استرس باشند. علاوه بر اینها، فشار ها و مسایل دیگری نیز وجود دارد که زاییده زندگی مدرن صنعتی اند.
یکی از استادان روان شناسی در یکی از مقاله های کتاب فوق الذکر می نویسد: «به دلیل تحولات شدید اجتماعی و وارونه شدن گروه سنی جمعیتی، نسبت به گذشته عوامل بیشتری وجود دارند که باعث استرس می شوند.» اگر برخورد با این مشکل ها منطقی نباشد، این فشارها طولانی مدت باشند و عوامل استرس زای دیگری به آنها اضافه شوند، اوضاع از کنترل خارج می شود، نارضایتی از رابطه زناشویی افزایش می یابد و در نتیجه خطر جدایی و طلاق وجود دارد. هرچه میزان استرس بیشتر باشد، نارضایتی از زندگی زناشویی و آمادگی برای دعوا و نزاع بیشتر می شود. ادامه استرس های حاد باعث می شود زن و مرد از هم فاصله بگیرند و کمتر با هم صحبت کنند ولی اگر زوجی موفق به مهار و غلبه بر این استرس ها شوند، رضایت خود را از زندگی مشترک از دست نخواهند داد.
استرس و روابط عاطفی
استرس یکی از عواملی است که بر روابط زناشویی تاثیر می?گذارد. منبع استرس هرچه که باشد، می تواند باعث بروز مشکلاتی در روابط زناشویی و در نهایت نارضایتی زن و مرد از این رابطه شود. این استرس می تواند ناشی از یک روز کاری و پرمشغله، مشکلات مالی و... باشد. تاثیر استرس بر روابط عاطفی و زناشویی به زوج بستگی دارد و درک نکردن شرایط، حمایت عاطفی ناکافی، بی توجهی و... می تواند شرایط را حاد کند.
شناخت ریشه های استرس
استرس های روزمره تقریبا برای همه افراد جامعه وجود دارد و تقریبا همه ما به نوعی آنها را تجربه می کنیم ولی افزایش بیش ازحد آنها، ناتوانی در مدیریت و نوع واکنش ها به شرایط استرس زا می تواند نقش مهمی در چگونگی تاثیرگذاری آن بر زندگی ما داشته باشد. استرس در روابط عاطفی و زناشویی به خصوص اگر منشاء آن مرتبط با برقراری روابط زناشویی باشد، می تواند باعث شود زوج به جای ارائه رویکردهای ارتباطی عاطفی، از رویکردهای ارتباطی اجتنابی استفاده کنند.
استرس و نگرانی یکی از طرفین یا هر دوی آنها، باعث می شود رابطه زناشویی موفقیت آمیز و لذت بخشی را تجربه نکنند و به جای تمرکز بر لذت بردن از رابطه، ذهنشان درگیر نگرانی ها و استرس ها باشد. تکرار چنین تجربه ای علاوه بر اینکه باعث ایجاد استرس در برقراری رابطه زناشویی می شود، ممکن است باعث شود یکی از طرفین به دلیل ترس و نگرانی از تکرار تجربه های ناموفق گذشته، از همسرش دوری و به دلایل غیرمنطقی مانند خستگی، بی میلی، نداشتن زمان کافی یا مشغله های دیگر از برقراری ارتباط عاطفی نزدیک خودداری کند. این موضوع می تواند با اضطراب های شدید همراه باشد و زوج را دچار تحریف های شناختی در ارتباط با عملکرد یا روابط زناشویی کند. در این شرایط به آرامی طرح واره ها و افکار منفی درباره عملکرد و توانمندی جنسی در ذهن زوج شکل می گیرد و روابط زناشویی خود را شکست خورده قلمداد می کنند و در نتیجه هرگونه اقدام به برقراری رابطه را تکرار تجربه های ناموفق گذشته می دانند و از آن خودداری می کنند که نتیجه این کار تبعات بعدی مانند ناسازگاری و تعارض های زناشویی و نارضایتی از زندگی زناشویی خواهد بود. معمولا این همسران در بسیاری از موارد به اشتباه، علت نداشتن رابطه زناشویی را بروز مشکلات جنسی عنوان می کنند، حال آنکه استرس و مشکلات ارتباطی بین فردی دلیل اصلی نداشتن ارتباط است. گاهی هم زوج به دلیل علاقه ای که به یکدیگر دارند، اجتناب از برقراری رابطه را راه حلی مطمئن برای کاهش بحث ها و نگرانی های خود می پندارند و توجه و تمرکزشان را بر مسایل دیگر زندگی مانند روابط دوستانه و بین فردی، مسایل کاری و... معطوف و عملا از پرداختن به روابط زناشویی پرهیز می کنند. حتی ممکن است از این شرایط هم راضی باشند و زندگی معمولی خود را ادامه دهند و از اینکه روابط?عاطفی خوب و یکدیگر را دوست دارند، به خود ببالند؛ غافل از اینکه استرس و اضطرابی که اینگونه سرکوب می شود، تاثیرهای مخربی بر عواطف و هیجان های بین فردی می گذارد؛ حساس تر شدن، ابتلا به افسردگی، بروز مشکلات جنسی و...
رجوع به متخصصان
برای مدیریت چنین شرایطی با توجه به پیچیدگی خاص آن و امکان وجود دلایل مختلف و تبعات پیچیده و چندبعدی ای که دارد، باید به افراد متخصص مراجعه کرد تا با بررسی و ارزیابی دقیق روابط بین فردی، مشکلات زناشویی و شناسایی علل و در نهایت ارائه درمان ها و آموزش ها، مشکل حل شود.