استان البرز / پورتال خبری البرز:جزیره بیضی شکل هرمز که طول محیط آن حدود 6 هزار متر با 42کیلومتر مربع مساحت است
حدود 7هزار و600 نفر جمعیت دارد و در ورودی خلیج فارس به فاصله هشت کیلومتری
بندرعباس قرار دارد.
این جزیره را به علت موقعیت جغرافیایی آن (
مجاورت با تنگه هرمز ) کلید خلیج فارس می نامند.
همین موقعیت ، این جزیره را به لحاظ راهبردی
و بازرگانی از اهمیت خاصی برخوردار ساخته است و به دلیل حاکمیت ایران بر روی تنگه
هرمز ، اهمیت آن را بیشتر می کند.
آلبوکرک دریاسالار پرتغالی در سال 1507
میلادی جزیره هرمز را تصرف کرد و با ایجاد استحکامات نظامی بیش ازیک قرن برکرانه
های خلیج فارس تسلط داشت و سرانجام امام قلی خان در سال 1622میلادی در دوران شاه
عباس صفوی از تصرف پرتغالیها خارج کرد.
در جزیره هرمز هم اکنون آثار و خرابه های
بناهای باستانی از جمله قلعه پرتغالیها در شمال جزیره در نزدیکی آبادیهای فعلی دیده
می شود.
قلعه پرتغالیهای هرمز که در ضلع شمالی جزیره
هرمز و در ساحل دریا قرار دارد از نقاط دیدنی استان هرمزگان و مهمترین قلعه باقی
مانده از روزگار تسلط پرتغالیها بر سواحل و جزایر خلیج فارس است.
این قلعه در محلی به نام "مورنا " قرار دارد
و به شکل چند ضلعی نامنظم است ، ساختمان آن بسیار محکم و دیواره هایی به قطر 350
سانتی متر با چند برج به ارتفاع 12 متر دارد.
تاسیسات قلعه شامل انبارهای اسلحه ، آب
انبارهای بزرگ ، برکه و اتاقهایی با سقف هلالی ، سربازخانه، زندان ، کلیسا ، مقر
فرماندهی و تالار است.
این قلعه در طول تاریخ دستخوش تغییرات زیادی
شده است و نیاز به مرمت و بازسازی دارد.
رییس سازمان میراث فرهنگی هرمزگان می گوید:
در استان هرمزگان 273 اثر ثبت شده وجود دارد که از این تعداد 15 اثر در جزیره هرمز
قرار دارد و 9 اثر آن در فهرست آثـار مــلی کـشور ثبت شده که بارزترین آن قلعه
پرتغالیهای هرمز است.
دریانورد می افزاید : قلعه پرتغالیها ،
مجموعه چهار طاقی ها، مدرسه شریعتی ، خانه جری پولاک ، پاسـگاه قدیم هرمز ، آب
انبار قصر صورت و سه مکتبخانه به شکل مقبره از آثار ثبتی این جزیره است.
وی ادامه می دهد : پارسال 35 هزار گردشگر از
جزیره قشم دیدن کردند.
رییس شورای اسلامی جزیره هرمز با انتقاد از
بی توجهی مسوولان میراث فرهنگی به حفظ و بازسازی اصولی آثار تاریخی این جزیره می
گوید : فرو ریختن تعمیرات قلعه پرتغالیها با نخستین بارندگی از مصادیق این کم توجهی
است.
زرنگاری می افزاید : به علت بکارگیری
نیروهای غیرمتخصص، نبود نظارت و استفاده از مصالح نامناسب( شن و ماسه ساحلی و گچ )
در تعمیر قلعه پرتغالیها ، از ارزش واقعی این اثر کاسته شده است.
وی اضافه می کند : پیمانکار میراث فرهنگی
پارسال دیوار6 متری قلعه پرتغالیها را با شن و گچ تعمیر کرد و بخشهای سالم آن را که
از سنگ و ساروج بود از بین برد.
رییس سازمان میراث فرهنگی هرمزگان هم توضیح
می دهد:اظهارنظر درباره بناهای تاریخی و مرمت آن به عهده کارشناس است.
دریانورد با رد سخنان زرنگاری می
افزاید:مرمت،بخشی از بازسازی است که درکنار مطالعه، آسیب شناسی ، آماربرداری و
کاوشهای باستان شناسی است.
وی ادامه می دهد : نوع ملات در مرمت یک
تجربه است و در بسیاری از استانهای کشور و حتی در جهان شاهد برداشت دوباره پس از
مرمت هستیم.
یک مقام مسوول سازمان میراث فرهنگی استان که
تمایلی به اعلام شدن نامش ندارد می گوید : مرمت اضطراری قلعه پرتغالیهای قشم و هرمز
سال 87 با اعتبار 530میلیون تومان انجام شد که در هرمز شامل پیگردی ، مرمت حجره ها
و دیوار شمالی قلعه بود.
وی می افزاید:به دلیل طولانی شدن مرمت
اضطراری قلعه پرتغالیها هرمز تا پایان مهرماه 87 و همچنین زلزله و بارانهای شدید
بخشی از دیواره های قلعه و یک حجره دچار آسیب شد که به همین دلیل برای رفع این آسیب
ها دوباره اقدام شد.
این مقام مسوول ادامه می دهد : از سال 85
سازمان میراث فرهنگی هرمزگان نخستین اداره ای بودکه برنامه ریزی دقیقی به صورت
کوتاه مدت ، میان مدت و بلند مدت برای جزیره هرمز انجام داد که گام اول آن معرفی
جزیره هرمز به عنوان منطقه گردشگری و مصوب کردن آن در دور دوم سفر هیات دولت
بود.
رییس شورای اسلامی جزیره هرمز هم خاطرنشان
کرد : نبود روشنایی کافی در قلعه ، چند هفته پیش منجر به سقوط یک گردشگر و زخمی شدن
او شد.
یک مقام مسوول سازمان میراث فرهنگی در این
زمینه توضیح می دهد که روشنایی قلعه کم است و پس از مرمت بنا برای حل این مشکل
اقدام خواهد شد البته مکانهای خطرناک قلعه با نوار زرد و تابلوی عبور ممنوع ، مشخص
هستند و گردشگران باید به این هشدارها توجه کنند.
به گفته وی شرایط آب و هوایی و پیچیده بودن
ساخت قلعه کار بازسازی این قلعه را مشکل ساخته است.
این مقام مسوول ادامه می دهد : در مرمت
نظارت با سازمان میراث فرهنگی و اجرا با پیمانکار بوده است و ترمیم ضلع شمالی و
حجره شمال شرقی که به طورمناسب ملات نگرفته بود تا پایان امسال به پایان می
رسد.
وی می گوید : مشکل از مصالح نیست بلکه مسائل
طبیعی و غیرطبیعی درحین مرمت و یا پس از آن ممکن است به مرمت آسیب وارد کند البته
ملات را به آزمایشگاهی در تهران فرستادیم و پس از 6 ماه جواب مثبت در مورد کیفیت آن
دریافت کردیم.
این مقام مسئول می افزاید : از چهار حجره
مرمت شده ، سه حجره شمالی قلعه آسیبی ندیده است و فقط یک حجره شمال شرقی و دیوار
قلعه شمال شرقی آسیب دیده که به دلیل عوامل جوی و ریزش باران بوده است.
قلعه پرتغالیهای هرمز بنایی تاریخی با سبک
اروپایی – ایرانی است که ایرانیها آن را به ثبت رسانده اند.
رییس سازمان میراث فرهنگی هرمزگان می گوید :
شاخص بودن و ارزشمند بودن اثر برای ثبت ملی ارجحیت دارد .
دریانورد می افزاید : دریانوردی سنتی
هرمزگان ثبت جهانی شده است و ثبت جنگل های حرا در حال پیگیری است.