«ساعت خوش»، «پاورچین»، «جایزه بزرگ»، «شب های برره»، «باغ مظفر» و«مرد هزار چهره» یادآور اثر بخشی نامی بزرگ در عرصه سینما و تلویزیون هستند و بازیگر و کارگردان خوش فکر این مجموعه ها شاید در آغاز راه این فکر که روزی برجسته ترین کمدی سازتلویزیون خواهد شد به مخیله اش خطور نمی کرد اما هوشیاری در اجرا، جریان شناسی اجتماعی، حرکت مولفانه درخلق موقعیت های کمدی با ارجاعات روشن و گاه نمادین به برخی از اتفاقات حادث شده در تاریخ ایران یا اشاره به جا و به موقع نسبت به برخی از طرح ها و ایده های مطلوب اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در بطن مفهومی و متن تصویری آثارش، سبب شده که نازش واقعا خریدنی باشد و در طول یک دهه با تولیداتش، شادی و نشاط را برای جامعه ایران به ارمغان آورده است; کاری که ازهمان ابتدا در آن تبحر داشت و در فضای عبوسی پس از جنگ تحمیلی، جسورانه آغاز گر راهی شد که بعدها ثمرات خود را در تولید کمدی های نودشبی نشان داد.
مدیری با «ساعت خوش» لحظات شیرینی را برای مخاطبی به وجود آورد که نه با وسعت شبکه های رسانه ای و مجازی این روزها روبرو بود و نه در زندگیش، جریان یا موقعیت خاصی - البته به غیر از جنگ - را تجربه کرده بود; صرفا مخاطب آن زمان درپی سرگرم شدن، ابزار سینما را ترجیح می داد و مردم کمتر تلویزیون را جدی می گرفتند و مدیری دراین شرایط بود که با دوستان جوان و همراهش در «ساعت خوش» برجسته ترین خاطره رسانه ای مردم ایران پس از انقلا ب اسلا می را به وجود آورد و در پرتونگاه خلا قانه اش به آداب و رسوم اجتماعی و نگرش تیزبینانه اش در تحلیل مجموعه های موفق آن زمان، به خلق بستری برای رنگآمیزی نقش ها و تولد تیپ کاراکترهایی جاودان چون «درک» اقدام کرد و روابط گرم و صمیمانه عوامل شاخص اصلی در توفیق «ساعت خوش» بود; مجموعه ای که جمعی از بهترین کمدین های تلویزیونی و سینمایی از آن برآمدند و نکته عجیب آنکه دیگر این گروه موفق نتوانست به صورت کامل در کنار هم قرار گیرد.
با توفیق«ساعت خوش» و «سال خوش» هر یک از عوامل به دنبال سرنوشت خود رفت و در این میان مهران مدیری و رضا عطاران با بهره هوشی مناسب و رهگیری جریان های اجتماعی به تحول کمدی در دو قاب واقع گرا و فانتزی کمک ویژه ای کردند; به ویژه مهران مدیری که در عرصه تولید کمدی نودشبی به نامی شاخص بدل شد و تجربه های وی در ساخت «پاورچین» و «شب های برره» نشانی از خلا قیت و هنرمندی وی است; البته مدیری در حد فاصل «ساعت خوش» تا «پاورچین» علا وه بر کارگردانی و بازیگری در مجموعه های تلویزیونی، در سینما نیز حضور یافت و نقشی ماندگار را در فیلم «دیدار» ایفا کرد اما توقیف آن فیلم باعث شد تا مدیری چند سالی را در بی خبری سپری کند تا این که با «ببخشید شما» تحولی را در جنگ های تلویزیونی به وجود آورد و علا وه بر آنکه درقالب برنامه ای ترکیبی به شناساندن بهتر مشاغل به جامعه کمک کرد گروهی دیگر از بازیگران را به سینما و تلویزیون معرفی کرد که در این میان عارف لرستانی، لا له صبوری و رضا نیکخواه بیش از دیگران، شناخته شدند.
با اتفاق مهمی که پس از تولید زیرآسمان شهر ۱ به کارگردانی مهران غفوریان افتاد، برخی راه کمدی سازی مدیری را پایان یافته برشمردند و از نسل جدیدی سخن گفتند که یک کمدی ناب آپارتمانی را به مخاطب عرضه کرده بود;اما مهران مدیری بی توجه به این نظرات و پس از چند تجربه متوالی در شبکه سوم سیما به شبکه تهران رفت و در آنجا پاورچین را تدارک دید که از یک تیم نویسندگی قوی با سرپرستی پیمان قاسمخانی بهره می برد.
البته قسمت های آغازین اثرچنگی به دل نمی زد و در جذب مخاطب به توفیقی نرسیده بود اما هوشیاری مدیری و تیم نویسندگانش درخلق شخصیت داود برره و اضافه شدن وی به مجموعه چنان در ساختار کمدی «پاورچین» اثرگذار بود که تا انتها سایه داود بر مجموعه باقی ماند; در واقع آنچه داود را به برگ برنده این مجموعه بدل کرد، کارگردانی حساب شده مهران مدیری در استفاده درست از پتانسیل های درونی و کشف نشده جوادرضویان بود و رضویان نیز این فرصت را غنیمت دانست و با اجرای درست نقش، سهم مهمی در موفقیت پاورچین داشت چنانکه در چهاردمین جشن سیما جایزه بهترین بازیگری مرد را برای همین نقش به دست آورد.
با توفیق غیر منتظره «پاورچین» و اشاره هایی که به ناکجا آباد برره می شد مخاطب انتظار داشت تا مدیری در ادامه روند مجموعه سازی قاب دوربین را به این مکان ببرد و احوالا ت مردم برره را تصویرسازی کند اما پس از چند ماه وقفه، مدیری با تیمی جدید در گروه بازیگری و شیوه روایت خاص از کمدی موقعیت، مجموعه«نقطه چین» را تولید کرد که البته بازهم به دلیل نظرات عمدتا منفی مخاطبان، ساختار روایت اثر از یک کمدی معمایی به سمت و سوی یک کمدی آپارتمانی تغییر یافت وگروه بازیگری اولیه با مجموعه خداحافظی و جمعی از امتحان پس داده های کمدی وارد فضای داستان شدند; اما «نقطه چین» حتی با این تغییرات هم جذابیت«پاورچین»را نداشت و البته پایان نوستالژیک آن با ورود شخصیت داود و سحرناز بازهم نشانی ازهوشیاری مدیری برای وداع خاطره انگیز با مردم بود. مدیری پس از تجربه نه چندان موفق «نقطه چین» بازهم با نگاه رهگیر خود یکی از سوژه های روز اقتصادی یعنی جوایز بانک ها را دستمایه تولید سریال مناسبتی خود برای نوروز قرار داد و با دوستان قدیمی به تدارک «جایزه بزرگ» مشغول شد; کمدی جمع و جور، شسته رفته و دوست داشتنی که بازی های خوب جنیدی، موسوی، شفیعی جم و مدیری را به دنبال داشت و ارتباط میان خطوط داستانی و پیوند زدن اتفاقات در قالبی منطقی از شکل گیری موقعیت های کمیک، باز هم مدیری را به عنوان کارگردان شاخص کمدی های تلویزیونی مطرح کرد.
پس از موفقیت «جایزه بزرگ» مدیری با مناسب دیدن شرایط قاب دوربین خود را برای نشان دادن تصویری کاریکاتوری و غلو شده از جامعه ایران و مناسباتش به برره برد; حاصل کار شاهکار کمدی های تلویزیونی و یکی از مجموعه های ماندگار تاریخ سیما بود که در فرآیندی مرحله ای تحول تاریخی جامعه ایران را مورد واکاوی قرار داد و به بررسی سیر پیشرفت ایرانی ها و نحوه ورود تکنولوژی و آداب و رسوم فرهنگی از غرب پرداخت; نا کجا آباد برره تمثیلی از ایران بود که البته این شیوه روایت اعتراضاتی را به دنبال داشت; برخی ورود فرهنگ بیانی سریال به میان جامعه و بدآموزی برخی اعمال مردم برره برای کودکان را به عنوان عاملی بازدارنده علیه مجموعه به کار بردند و حتی برگزاری نشست های نقد و بررسی و تبادل نظر میان منتقدان و عوامل اثر نیز راهکار مناسب نبود و چنین شد که مجموعه شب های برره با انتهایی پیش بینی نشده روبرو شد; البته مسوولا ن سیما وعده از سرگیری پخش آن پس از ایام سوگواری محرم و صفر را به جامعه دادند که این امر محقق نشد و مخاطبان به امید رویارویی دوباره با مردم برره در قاب تلویزیون خداحافظی شایسته ای با این مجموعه داشتند; چنان که در نظرسنجی ها شب های برره بالا ترین درصد رضایت را به خود اختصاص داد.
نکته جالب این که علی رغم این موفقیت عظیم، اما مدیری در باد این موفقیت نخوابید و هوشمندانه از ناکجا آباد برره به «باغ مظفر» رسید و روایت های کمدی و فانتزی واری را برای مردم تدارک دید که از برجسته ترین نشانه های این نگرش فانتزی ترکیب قالب روایتی اثر با پیام های بازرگانی بود که البته از زبان بازیگران و در غیر مواقع مفید انجام می شد و این خود نقدی آشکار بر نحوه پخش میان برنامه ها و آگهی های بازرگانی در بین سریال ها بود. بد نیست به این نکته اشاره کنم که مهران مدیری پس از «باغ مظفر» به ادامه تولید در قالب «گنج مظفر» ادامه داد که البته تاکنون در تلویزیون یا شبکه نمایشی خانگی فرصت عرضه پیدا نکرده است.
با توجه به اعتباری که مدیری در این مدت کسب کرده بود رسانه ملی باز هم تولید یکی از سریال های نوروزی را به وی پیشنهاد کرد و مدیری نیز با تفکری نو و بهره بردن از جمعی از برترین بازیگران تلویزیون و سینما، روایت اپیزودیک در قالب واحد را به عنوان شیوه اصلی اجرایی خود برگزید. شخصیت اصلی داستان کارمند بایگانی ثبت احوال شیراز بود که به عنوان کاراکتر محوری و نقطه ثقل روایت های مجموعه، خود مدیری ایفای این نقش را برعهده گرفت و چنان مقتدرانه و درخشان این کاراکتر را جان بخشید که دیگر شخصیت های این مجموعه زیرسایه وی قرار گرفتند، از جمله نکات بارز این مجموعه طراحی تیتراژ خلا قانه ابتدای مجموعه بود که در قالب دادگاه شصت چی، عوامل تولید را معرفی کرد. همچنین می توان به بازی ماندگار علیرضا خمسه اشاره داشت که با این نقش آفرینی بار دیگر بر شایستگی های خود مهر تایید زد.
با توجه به توفیق «مردهزار چهره» در نوروز ۱۳۸۷، مدیران شبکه سه با درخواست از مهران مدیری برای ساخت دنباله ای بر این مجموعه تلا ش کردند تا برگ برنده ای برای نوروز ۱۳۸۸ داشته باشند اما به دلیل آنکه بسیاری از شوخی های بکر با اصناف در «مرد هزار چهره» آزموده شده بود و پیمان قاسمخانی نیز درگیر بازی در فیلم «سن پترزبورگ» ساخته بهروز افخمی بود چندان نتیجه روشنی از ساخت دنباله ماجراهای زندگی شصت چی برآورد نمی شد، اما مدیری با رهگیری جریان های فرهنگی و اجتماعی، در اجرای جذاب با خلبانان و مربیان فوتبال شوخی های مناسبی را انجام داد که البته نوع نگاه وی به روزنامه نگاری ورزشی، گروهی از خبرنویسان و روزنامه نگاران رابرآشفت و فضایی دوهفته ای از تنش، بیانیه و جوابیه را پیرامون مجموعه «مرد دوهزار چهره» به وجود آورد، نکته مهم «مرد دوهزار چهره» بازی جذاب مهران مدیری و پایان هوشمندانه مجموعه بود که شصت چی را به ناکجا آباد بربره تبعید و این امید را در مخاطبان به وجود آورد که شاید در آینده ای نزدیک، این بار از زاویه نگاه شصت چی با فرهنگ مردمان برره آشنا شویم. این روزها مهران مدیری با کمدی تاریخی «قهوه تلخ» و این بار به صورت هفتگی و از طریق شبکه نمایش خانگی مهمان خانه های مردم خواهد بود و در پک اول که در برگیرنده سه قسمت اول این مجموعه است به وضوح می توان دلا یل ماندگاری و تداوم مدیری در کمدی سازی را مشاهده کرد.
جنس روایت نزدیکی خاصی با «شب های برره» دارد و البته سیر روایت داستان جز ورود شخصیت محوری به یک مکان نامکشوف برای او در بقیه جزئیات با شب های برره متفاوت است و شاید برای آنکه لحظه، ساعت و سالی خوش داشته باشیم بهتر است نقبی برگذشته بزنیم و ببینیم چگونه «ساعت خوش» و «سال خوش» پی ام آور شادی برای جامعه ای شدند که در «نود شب» به دنبال نشانی «پلا ک ۱۴» بود و برای یافتن جلوی هر رهگذری را می گرفت و می پرسید «ببخشید شما» نشانی را می دانید و هنگامی که به جوابش می رسید به صورت «پاورچین» خط های «نقطه چین» را پر می کرد تا هر چه زودتر به «جایزه بزرگ» در «شب های برره» نزدیک شده و در «باغ مظفر» مهمان «مرد هزار چهره» شود و از «مرد دوهزار چهره» که به دنبال «گنج مظفر» بود با «قهوه تلخ» پذیرایی کند و در این راستاست که مدیری با تولید «طنز ۸۰» مروری بر دو دهه کمدی سازی در تلویزیون داشت، تا ثابت کند رمز ماندگاریش در تلویزیون، احترام به مخاطب و رهگیری نیازهای اجتماعی مردم بوده است.