تحول آفرینی برجام در روابط خارجی ایران

ارسال در: 1395/10/26-11:21

اجرای توافق هسته ای ایران و 1+5 رخدادی بود که نخستین پیامد خود را در مناسبات خارجی جمهوری اسلامی ایران نشان داد؛ مناسباتی که تنگناهای تحریمی آن آثار نامطلوب زیادی از جمله چالش های اقتصادی را برای کشور به همراه داشت.

یک سال از بیست وهفتم دی ماه 1394 و اعلان رسمی اجرای «برنامه جامع اقدام مشترک» می گذرد؛ روزی که ایران و گروه 1+5 موافقت خود را با آغاز اجرای توافق وین اعلام کردند. «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه و «فدریکا موگرینی» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ کننده گفت وگوهای هسته ای با انتشار بیانیه ای، این روز را «روز اجرا» (Implementation Day) نامگذاری کردند.
طی یک سالی که از آغاز اجرای برجام می گذرد، گشایش های زیادی در حوزه روابط خارجی جمهوری اسلامی به ویژه مناسبات اقتصادی حاصل شده است.

*** غول های اقتصادی آسیا و گرایش به سوی همکاری با ایران
تا پیش از اجرای برجام، سفرهای دیپلماتیک و رفت وآمد هیات های تجاری به ایران در سطح بالایی صورت می گرفت اما نتیجه مورد انتظار از آن دیده نمی شد. پس از اجرای توافق و برداشته شدن تحریم های ضدایرانی، این وضعیت تا حدی زیادی تغییر کرد. به این ترتیب، به ندرت می توان طی یک سال گذشته شاهد سفری دیپلماتیک از مبدا یا به مقصد تهران بود که با دستاوردهای اقتصادی و امضای سندهای همکاری در زمینه های گوناگون همراه نباشد.
در سفر بهمن ماه پارسال «شی‌ جین پینگ» رییس جمهوری چین به ایران، گام های بلندی در گسترش مناسبات اقتصادی 2 کشور برداشته شد که امضای 17 سند همکاری از جمله این اقدام های سازنده بود. همچنین تهران و پکن یک سند جامع بیست و پنج ساله درباره روابط راهبردی تنظیم کردند تا بر اساس آن، طی 10 سال آینده سطح تعاملات خود را تا 600 میلیارد دلار افزایش دهند.
پس از اجرای برجام، روابط اقتصادی ایران و کره جنوبی نیز در مسیر تازه ای قرار گرفت. اسفندماه پارسال در جریان دیدار وزیر تجارت، صنعت و انرژی کره جنوبی با «علی طیب ‌نیا» وزیر امور اقتصادی و دارایی کشورمان، یادداشت تفاهم پنج میلیارد یورویی تامین مالی به امضا رسید. با سفر «پارک گئون هی» رییس جمهوری کره جنوبی به ایران در شهریورماه امسال نیز 19 سند همکاری بین 2 کشور امضا شد. این نخستین سفر رییس جمهوری کره جنوبی به ایران از سال 1962 میلادی بود که خود از اهمیت اجرای برجام نزد سران سئول نشان دارد.
مقام های ژاپنی نیز در این عرصه رقابت برای ورود به بازار ایران کوشیدند تا از رقیبان منطقه ای خود عقب نمانند. هیات وزیران ژاپن حدود یک ماه پس از اجرای برجام (بهمن ماه) پارسال تحریم علیه بانک های ایرانی، ممنوعیت بازکردن حساب های کارگزاری جدید، ممنوعیت فعالیت بانک های کشورمان در ژاپن و همچنین ممنوعیت فعالیت بانک های ژاپنی در ایران را لغو کرد. افزون بر آن، همان ماه در جریان سفر طیب نیا به ژاپن به منظور تسهیل مبادلات بین 2 کشور، توافقی به ارزش 10 میلیارد دلار امضا شد.
اندونزی از دیگر کشورهای آسیایی است که در صدد استفاده بیشینه از فضای اجرای برجام برآمده است. «جوکو ویدودو» رییس جمهوری این کشور که آذرماه امسال در صدر هیاتی بلندپایه به ایران آمد، زمینه را برای امضای 10 سند همکاری بین 2 کشور فراهم کرد؛ موافقتنامه هایی که مهمترین آنها در مورد همکاری اتاق های بازرگانی 2 کشور، همکاری های بانکی، بیمه ای و بورس بود.
مناسبات ایران و روسیه نیز در فضای پسابرجام رو به رونق است. نمونه آن حضور ثمربخش نمایندگان 2 کشور در سیزدهمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری‌ های اقتصادی ایران و روسیه بود؛ اجلاسی که آذرماه امسال به امضای 9 سند همکاری انجامید.
برجام باعث شده است تا برخی کشورها با راه اندازی دفتر تجاری در ایران، مناسبات خود را با کشورمان توسعه دهند که نمونه آن بازگشایی دفتر تجاری استرالیا در تهران است؛ دفتری که پس از 6 سال تعطیلی، اسفندماه سال گذشته و پس از اجرای برجام آغاز به کار کرد. به باور کارشناسان، گشایش چنین دفاتری سرعت بخش و تسهیل گر همکاری های تجاری و اقتصادی بین 2 کشور خواهند شد.

*** اجرای برجام و تلاش دوجانبه ایران و اروپا برای عادی سازی روابط
قطعنامه عادی سازی و گسترش روابط با جمهوری اسلامی ایران که اوایل آبان ماه امسال در پارلمان اروپا تصویب شد و حمایت های گسترده مقام های اروپایی از توافق هسته ای نمودهایی از تحول جدی در روابط ایران و اروپا است که در فضای پسابرجام شاهد آن هستیم.
تنها چند روز از اعلام اجرای برجام بود که دور تازه سفر هیات های سیاسی- اقتصادی اروپا به ایران و حضور هیات های ایرانی در اروپا به جریان افتاد.
فعالان بخش خصوصی ایران و ایتالیا بیستم بهمن ماه پارسال در حاشیه دومین همایش فعالان تجاری 2 کشور در تهران چهار تفاهمنامه همکاری در حوزه های راه آهن، خدمات پس از فروش، نفت و گاز و همچنین برگزاری نمایشگاه امضا کردند. اقدام های همکاری جویانه در بخش خصوصی نیز فروردین ماه امسال با امضای 12 سند همکاری در بخش های مختلف انرژی، فولاد، مخابرات، هوانوردی و فرودگاهی، پزشکی و ... ادامه یافت.
مهمترین رویداد روابط خارجی ایران و اروپا پس از اجرای برجام سفر اوایل بهمن ماه پارسال «حسن روحانی» رییس جمهوری به چند کشور قاره سبز بود. رییس دولت یازدهم در صدر هیاتی سیاسی اقتصادی ابتدا وارد ایتالیا شد و با مقام های کشور میزبان دیدار و گفت وگو کرد که نتیجه آن امضای 14 سند همکاری به ارزش حدود 17 میلیارد دلار بود. این سندها در حوزه هایی چون حمل و نقل، راه آهن و ریل، همکاری های آموزشی و پزشکی، بازرگانی، ایمنی، همکاری های بندری، کشاورزی، قرنطینه و حفظ نباتات، پزشکی و دارویی امضا شد.
پس از ایتالیا، فرانسه میزبان رییس جمهوری و هیات همراه وی بود که این سفر به امضای 20 سند همکاری به ارزش تقریبی 33 میلیارد دلار منجر شد. قرارداد همکاری با شرکت ‌هایی همچون «پژوسیتروئن»، «ایرباس» و «توتال» از جمله مهمترین آنها به شمار می رفت.
امضای سه سند همکاری در سفر بهمن ماه پارسال «الکسیس سیپراس» نخست وزیر یونان به ایران و همچنین 6 سند همکاری های حمل و نقلی در جریان سفر مهرماه امسال «زیگمار گابریل» معاون صدراعظم آلمان به کشورمان از دیگر دستاوردهای گسترش روابط خارجی درپسابرجام بود.
افزون بر کشورهای اروپایی، امضای پنج سند همکاری بین ایران و قرقیزستان در کنار پنج سند همکاری بین مقام های قزاقستان و کشورمان از دیگر پیامدهای برجام در اوایل دی ماه امسال بود، ضمن آن که در سفرهای «محمدجواد ظریف» و هیات همراه به اروپای شرقی، آمریکای لاتین و دیگر مناطق جهان توافق های زیادی در حوزه های مختلف به امضا رسیده است.

*** رفع موانع بانکی، بیمه ای و ارزی مناسبات خارجی در سایه اجرای برجام
تا پیش از رفع تحریم های هسته ای، نظام بانکی ایران از پیوند با شبکه معاملات بین المللی بین بانکی (سوئیفت) محروم بود به طوری مشتریان ایران در ازای خرید نفت از و برای پرداخت بهای آن، محصولات خود را در قالب تهاتر به کشورمان وارد می کردند.
پس از اجرای برجام، این گره بزرگ گشوده شد تا هیات های تجاری و اقتصادی با استفاده از فضای عادی شده روابط ایران و جهان به دنبال بهره برداری بیشینه از مزیت های گسترش همکاری برآیند. امروز علاوه بر رفع موانع روابط بانکی، شماری از شعبه های بانک های خارجی نیز در ایران بازگشایی شده اند.
در همین پیوند بود که «غلامرضا پناهی» معاون ارزی و امور بین الملل بانک ملی ایران بیست وپنجم دی ماه به تشریح این دستاورد پرداخت و اظهار کرد: امروز بسیاری از بانک ها روابط کارگزاری خود را با بانک های خارجی از سر گرفته اند و اموری چون گشایش اعتبار اسنادی (ال - سی) و حوالجات را انجام می دهند. همچنین وی از برقراری ارتباط کارگزاری با 25 بانک و 100 رابطه سوئیفتی پس از برجام خبر داد و گفت: هموطنان می توانند تا سقف ماهانه 2 هزار یورو و یا معادل آن به ارزهای دیگر پول به خارج از کشور حواله کنند.
رفع موانع روابط بانکی ایران با شبکه مبادلات پولی بین المللی با خروج نام ایران از فهرست سیاه «گروه ویژه اقدام مالی» (FATF) بی ارتباط نبود. «اف.ای.تی.اف» به عنوان یک گروه بین الدولی، در اجلاس تیرماه پارسال به دنبال تصویب و اجرای قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم در ایران، برای نخستین بار نام کشورمان را از فهرست کشورهایی که لازم است علیه آنها اقدام های سختگیرانه اتخاذ شود، حذف کرد. حال موضوع پیوستن ایران به این گروه ویژه اقدام مالی در دست بررسی است تا شاید موانع باقی مانده بر سر راه تعاملات بانکی و دادوستدهای بین المللی به طور قطعی برداشته شود.
رفع موانع بیمه ای و ارزی از دیگر دستاوردهای اجرای برجام محسوب می شود که توسعه تعاملات خارجی را تسهیل خواهد کرد. به این معنی که برجام با برطرف کردن موانع بیمه ای، فرصتی را خلق کرد تا شرکت های بیمه خارجی وارد بازار ایران شوند و همچنین امکان تعامل بین المللی شرکت های بیمه ایرانی افزایش یابد. از طرفی، با تصمیم شانزدهم مهرماه امسال اداره کنترل دارایی های خارجی وزارت خزانه داری آمریکا (اوفک)، موانع دلاری نیز از پیش روی ایران برداشته شد. بر پایه این تصمیم، محدودیت های پیش روی موسسه های مالی غیرآمریکایی در زمینه مبادلات و معاملات دلاری با ایران لغو شد. بنابراین دیگر لازم نیست در معاملات، ارز از دلار به واحد پول کشورها تغییر یابد. با این دستاورد پسابرجامی انتظار می رود سطح تعاملات تجاری - اقتصادی ایران با طرف های مقابل افزایش قابل توجهی یابد.

منبع :خبرگزاری ایرنا

نظرات ارسالی:

مشارکت در بحث:

نام:

ایمیل:

متن پیام:

کد امنیتی:

تمام حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به پورتال خبری البرز می باشد و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
البرز به هیچ ارگان ،دسته ، حذب و گروهی وابسته نیست
Copyright alborznews©2010 . All Rights Reserved