ه گزارش خبرآنلاین، باراک اوباما رئیس جمهوری آمریکا در مصاحبه ای تفصیلی با فرید زکریا مجری برنامه های خبری شبکه سی ان ان اظهار داشت: ما جمهوری اسلامی ایران را مهار کرده ایم، وی همچنین در انتقاد از نخست وزیر اسرائیل گفت که وی تنها رهبری است که تا این اندازه در امور داخلی ما دخالت می کند اوباما همچنین هدف از توافق با ایران را گرم گرفتن روابط دانست و گفت: روابط سازنده با تهران فورا اتفاق نمی افتد. وی همچنین در رابطه با رابطه ایران و عربستان اظهار داشت که داعش به مراتب خطرناک تر از رقابت ایران و عربستان است.
مشروح گفتگوی فرید زکریا با باراک اوباما رئیس جمهوری ایالات متحده را از نظر می گذرانید:
واحد مرکزی خبر به نقل از این شبکه تلویزیونی در مشروح این مصاحبه نوشت: اوباما در پاسخ به این سوال فرید زکریا که اکثریت جامعه آمریکا و کنگره مخالف این توافق هستند،گفت:این به دلیل آن است که این افراد تمامی اطلاعات را دریافت نکرده اند و این موضوعی پیچیده است.ما با رژیمی مذاکره کرده ایم که شعار مرگ بر آمریکا سر می دهد و ما در مرکز چالشهایی قرار دارد که می خواهیم با آن برخورد کنیم و آن اطمینان از این است که ایران نتواند به تسلیحات اتمی دست پیدا کند.افرادزیادی به طرز قابل توجهی خواهان این توافق هستند.کارشناسان امور اشاعه تسلیحات اتمی و دانشمندان اتمی ،سفرای پیشین چه از حزب دمکرات و چه از حزب جمهوری خواه از جمله این افراد هستند. به عنوان مهمترین وظیفه در چند هفته اخیر این وضعیت تا ماه سپتامبر ادامه پیدا خواهد کرد تا مردم مطمئن شوند و بدانند که این یک رهیافت دیپلماتیک است که ما بتوانید مطمئن شویم که تمامی راههایی را که از طریق آنها ایران به سلاح اتمی برسد را قطع کرده ایم.
شما در سخنرانی خود در دانشگاه امریکن گفتید که ایران دارای تندروهایی است که دلایل مشترکی با جمهوری خواهان دارند.از این موضوع انتقادات زیادی شده است به طوری که مک کانل گفت حتی به دمکرات ها که باید مخالفت توافق باشند توهین شده است و نشریه وال استریت ژونال هم اعلام کرده است که این اظهارات امید هر دمکرات و یا جمهوری خواه میانه رویی را از بین برده است و این پیامی مهم برای دمکرات های مجلس نمایندگان است تا جلوی وتوی شما را بگیرند.
سوال شما درباره سیاست است اجازه بدهید درباره جزئیات صحبت کنم.آنچه که من گفتم حقیقتا درست است.حقایق و مسائل داخلی ایران این است که اکثریت مردم مخالفت این توافق هستند .آنها سپاه پاسداران ،نیروی قدس ،افراطیونی هستند که کاملا مخالف هرگونه همکاری با جامعه بین المللی هستند.دلایلی برای این موضوع وجود دارد.آنها به این درک رسیده اند که اگر این توافق عملی شود آنگاه آنها در اقتصاد ایران در جایگاهی ضعیف تر قرار خواهند داشت.نکته ای که من به طور ساده به آن اشاره می کنم این است که اگر شما به حقایق و شایستگی های این توافق نگاهی داشته باشید آنگاه شما به این نتیجه خواهید رسید که نه تنها راههای دسترسی ایران به تسلیحات اتمی را قطع می کند بلکه این توافق موثرترین رژیم راستی آزمایی و بازرسی را که تاکنون ایجاد شده است ،وضع خواهد کرد.این موضوع همچنین این موضوع را تضمین می کند که ما از این توانایی برخورداریم که آنچه را که آنها در رابطه با زرادخانه ،پلوتونیم،تاسیسات زیر زمینی انجام می دهند ، نظارت کنیم واز ما نمی خواهد هر گزینه ای را که لازم است اگر ایران فریبکاری کرد، انجام دهیم ،چشم پوشی کنیم.دلیل اینکه مک کانل و دیگر افراد هم حزبی وی مخالف این توافق باشند به خاطر آن است که با عجله و پیش از آنکه آنرا مطالعه کنند با آن مخالفت می کنند.در این حالت آنها نظرات زیادی را ارائه کرده اند و این نشان می دهد که آنها با وضعیت موجود راضی هستند.
وی افزود:آنچه که من گفته ام این بوده است که افرادی هستند که آنها این توافق را پیش از آنکه مخالفت خود را اعلام کنند،نخوانده اند.اگر آنها این توانایی را ندارند که دلایلی قابل پذیرش را برای اینکه چرا از این توافق حمایت نمی کنند،ارائه دهند و یا اینکه گزینه جایگزین پذیرفتنی برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح اتمی به جز حمله نظامی ارائه دهند این نشان میدهد که این موضوع آنها علاقمند به این قضیه نیستند و آنها به امور سیاسی مرتبط با قضیه علاقمند هستند.
آیت الله خامنه ای رهبر معظم ایران مخالف آمریکا است آیا شما با وی توافق می کنید؟
همانطور که گفته ام شما با دوستانتان مذاکره نمی کنید بلکه شما با دشمنانتان مذاکره می کنید.ابرقدرت ها به آهنگ کلام ها پاسخ نمی دهند.ابرقدرت ها بر روی این موضوع تمرکز می کنند که ما به چه اقدامی نیازمندیم تا از امنیت ملی خود و امنیت ملی دوستان و هم پیمانانمان حفاظت کنیم.
به نظرم وی با قرار دادن این موارد در توئیترش تلاش دارد با این حقیقت موجود برخورد کند که اگر با ما با موقعیتی روبرو شویم که نتوانیم این موضوع را از راه دیپلماتیک حل و فصل کنیم آنگاه ما می توانیم آن را از راه نظامی حل و فصل کنیم و آنگاه ما می توانیم بیشتر زیر ساخت نظامی ایران را از بین ببریم.به نظرم هیچ بحثی در این رابطه وجود ندارد.فکر نکنم کارشناسان نظامی وجود دارند که دراین رابطه با هم اختلاف نظر داشته باشند.بدیهی است که رهبر معظم نمی خواهد این موضوع را بشنود و من این موضوع را درک می کنم.اما من تمایلی به رد و بدل کردن پیام در توئیتر با رهبر معظم ندارم.
تمرکز ما بر روی توافق و تقویت آن است.به خاطر بیاورید زمانی که ما به توافق موقت رسیدیم ما برنامه آنها را متوقف کردیم و آنگاه ذخیره اورانیوم آنها را کاهش دادیم و برای این کار آنها توانستند به بخش کمی از پولشان دسترسی پیدا کنند.تمامی منتقدان این توافق متفق القول هستند که این توافق وحشتناک و یک اشتباه تاریخی است.در دوسال اخیر که ما درباره این توافق جامع مذاکره کرده ایم آنها همچنان تا همین اواخر بر روی این موضع خود پافشاری کرده اند رهبر معظم انواع سخنان ضد آمریکایی را بیان داشت اما توافق انجام شد.آنها دقیقا کاری را انجام دادند که پیش بینی آنها را می کردیم بنابراین همیشه یک فاصله بین حرف تا عمل وجود دارد.رهبر معظم هم همانند هر سیاستمدار دیگری است.اما من بر روی این موضوع تمرکز کرده ام که آنها کاری را انجام می دهند که مجبورند انجام دهند.ما از تضمین های لازم و مکانیسم های راستی آزمایی کافی برخورداریم که مطمئن باشیم آنها به تسلیحات اتمی نرسند.به نظرم در چند هفته اخیر این موضوع مهمی بوده است که شاهد صداهای مخالفی بوده ایم اما اجازه بدهید که با این موضوع برخورد کنیم.نکته مهمی که دیروز در سخنرانی طولانی خود به آن اشاره کردم این بود که هیچ جایگزین پذیرفتنی به غیر از اقدام نظامی برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح اتمی وجود ندارد.هیچکس راه حلی موثرتر را برای تضمین این موضوع که آنها به سلاح اتمی دست پیدا نکنند از جمله اقدام نظامی را نشان نداده است زیرا ما می دانیم که اگر این توافق حقیقتا از بین برود آنگاه ما محدودیت های بیشتری بر برنامه اتمی این کشور برای مدت طولانی تر و به روشی راستی آزمایانه تر ایجاد خواهیم کرد و این بحث اصلی موضوع بارها به آزمایش قرار گرفته است و هیچکس پاسخی برای آن ارائه نکرده است.
پاسخی که ممکن است برخی ارائه کنند این است که گزینه جایگزین، جنگ نیست بلکه فشار بیشتر و توافق بهتر است و به طورخاص این است که ایران نباید حق غنی سازی داشته باشد. کشورهای هسته ای زیادی هستند که برنامه هسته ای صلح آمیز دارند اما حق غنی سازی ندارند. آیا اصرار روی این موضع غیر ممکن بود و این امتیازی بود که شما مجبور شدید بدهید؟
اول از همه باید بگویم که هیچ حمایتی برای این موضع در ایران وجود ندارد، این موضوع شامل اعضای مخالفی می شود که در سال دوهزار و نه زندانی شدند. پس در داخل ایران اجماع وجود دارد که آنها باید حق غنی سازی داشته باشند. پیمان ان پی تی درباره جلوگیری از تسلیحاتی شدن برنامه هسته ای موضع روشن گرفته است اما درباره استفاده از انرژی هسته ای صلح آمیز هیچ ممنوعیتی را بیان نمی کند. ما درمیان همپیمانان جهانی خود در این باره حمایت نداشتیم این همپیمانان در حفظ تحریم ها و اعمال فشار لازم برای وادار کردن ایران به پای میز مذاکره، نقش مهمی داشته اند . پس در دنیای واقعی ، گزینه های جایگزینی که شما توصیف کردید وجود نداشتند. فکر می کنم اگر کنگره آمریکا توافقی را رد کند که جان کری وزیر خارجه آمریکا و کارشناسان ارشد هسته ای ما با حمایت قاطع دنیا ، مذاکره کردند در این صورت است که اگر تصور کنیم کشورهایی مثل چین یا روسیه همچنان دواطلبانه از تحریم ها پیروی می کنند یک توهم خواهد بود. این قابل اثبات است. البته فقط اسرائیل و البته شاید در پشت صحنه برخی از همپیمانان ما که به ایران مشکوک هستند، از این توافق حمایت نکردند.
اوباما در ادامه این مصاحبه درباره موضع گیری بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل درباره توافق هسته ای و اینکه آیا به یاد دارد که مقام خارجی دیگری در سیاست خارجی کشور دیگری مثل آمریکا دخالت کند یا خیر گفت:
من از شما می خواهم که از بنیامین نتانیاهو این پرسش را در صورتی که با وی مصاحبه می کنید، بپرسید. من به یاد نمی آورم که نمونه مشابهی باشد. روشن است که روابط بین آمریکا و اسرائیل روابطی عمیق است. این روابط در سیاست های من منعکس شده است چون من بارها گفته ام و مهمتر از همه اینکه اقدام کرده ام و نشان داده ام که تعهد ما به امنیت اسرائیل مقدس است. این چیزی است که من آن را خیلی جدی می گیرم .
به همین علت است که ما در مقایسه با هر دولت قبلی دیگری، کمک بیشتر ، همکاری نظامی بیشتر و همکاری اطلاعاتی بیشتری با اسرائیل داریم. همانطور که درسخنرانی روز چهارشنبه گفتم، موضع نخست وزیر اسرائیل درباره اصل مسئله نادرست است. من می توانم نشان دهم که فرضیه های اصلی که وی مطرح کرده است نادرست است. اگر در واقع استدلال من درست باشد که این توافق بهترین راه برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته ای است در این صورت این نه تنها برای آمریکا خوب است بلکه برای اسرائیل هم بسیار خوب است. در واقع از جنبه تاریخی این استدلال باعث شده است که بنیامین نتانیاهو و کل اسرائیل به اجماع برسند.
پس پرسش باید این باشد که آیا در واقع مسیری بهتر از این مسیر برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته ای وجود دارد؟
من بارها از نخست وزیر نتانیاهو و از دیگران خواسته ام که یک طرح معقول و واقعگرایانه به من ارائه کنند تا دقیقا به همان چیزی دست یابد که این توافق دست می یابد. من هنوز پاسخ را دریافت نکرده ام. پس همانطور که دیروز(چهارشنبه)گفتم من به طور کامل درک می کنم که چرا وی و عامه اسرائیلی ها درباره ورود به هرگونه توافق با ایران مشکوک هستند واحتیاط می کنند . چیز دیگری که من تلاش کردم خاطر نشان کنم این است که وقتی که ما وارد پیمان های تسلیحاتی با شوروی سابق شده بودیم آنها موشک هایی داشتند که علیه شهرهای مهم آمریکا هدف گیری شده بودند و ما مجبور شدیم خودمان را محدود کنیم و قدرت آتش خود را کاهش دهیم. خطرات در آن زمان بسیار شدیدتر بودند. ما همه گزینه های خود را حفظ می کنیم تا اگر ایران تقلب کند بتوانیم باز هم همان گزینه هایی را بکار گیریم که امروز در اختیار داریم. من به روشنی به این واقعیت اشاره کرده ام که اگر مثلا اسرائیل به وسیله ایران مورد حمله قرار گیرد، تردیدی برای من یا هر دولت آمریکا وجود ندارد که ما هرکاری که لازم باشد انجام می دهیم تا اطمینان حاصل کنیم که اسرائیل محافظت می شود. پس اگر در واقع ایران نخواهد از این توافق پیروی کند همه نوع تدابیر احتیاطی وجود دارد. اما اگر ایران از توافق پیروی کند همانطور که در دو سال گذشته از توافق موقت پیروی کرد، در این صورت ما به قیمت بسیار اندک، به یکی از مهمترین اهداف امنیت ملی خود دست یافته ایم که هم آمریکا و هم اسرائیل دارند.
بحث هایی درباره میزان پولی وجود دارد که ایران در نتیجه تخفیف تحریم ها دریافت می کند. صرفنظر از اینکه میزان این پول چقدر است،
روشن است که آنها به منابعی دست می یابند که صرف اقتصادشان خواهد شد اما برخی از این پول صرف فعالیت های منطقه ای شان خواهد شد. آیا شما به منطقه و کشورهای خلیج (فارس) و کشورهای عربی می گوئید که این کار اجتناب ناپذیر است؟ ایران نقش فزاینده را در منطقه بازی خواهد کرد و با این مسئله کنار بیائید.
به نظر من پیام این است که فعالیت هایی که ایران مشغول آن است چه برای حزب الله تسلیحات ارائه کند یا اینکه تحریک کننده فعالیت های بی ثبات کننده در میان برخی همسایگان خلیج فارس باشد، چیزی است که آنها توانسته اند با هزینه اندک انجام دهند. من تردیدی ندارم که همزمان با بهبود اقتصاد ایران یا اینکه همزمان با دریافت پول که باعث کاهش فشار مالی به بخش نظامی آنها خواهد شد ، شاید آنها قادر باشند پول را صرف فعالیت های بیشتری بکنند اما این مسئله تغییر دهنده بازی نخواهد بود. علت اینکه ایران کارآمد بوده است بیشتر به این واقعیت وابسته است که هرچند کشورهای خلیج فارس در مجموع هشت برابر بیشتر از ایران صرف دفاع می کنند اما آنها استقرار نیروهای نظامی شان به شیوه ای نبوده است که از جنبه راهبردی کارآمد باشد. این مسئله کمتر به میزان پولی بستگی دارد که آنها صرف کرده اند. بخشی از کارکرد دیدار ما در کمپ دیوید با سران کشورهای خلیج فارس این بود که توصیف کنیم چگونه می توانیم با آنها کار کنیم تا یک وزنه متقابل در برابر اینگونه فعالیت ها ایجاد شود ، چه در زمینه مقابله با حملات سایبری باشد یا تهدید احتمالی موشک های بالستیک باشد، موضوع بیشتر مربوط به فعالیت های نامتقارن و نیابتی است که ایران در چندین دهه گذشته ایجاد کرده است. این مسائل هستند که اگر این کشورها همکاری کنند و به صورت نظام مند انجام دهند، ما می دانیم چه بکنیم . در این صورت تاثیر بیشتری خواهد داشت تا اینکه بخواهند مانع از رخ دادن این توافق شوند.
بخش دیگر مسئله این است که اگر ایران بتواند به سلاح هسته ای دست یابد و اگر زمان گریز هسته ای همچنان طبق آنچه که هست کوتاه باشد و اگر آنها سانتریفوژهای پیشرفته و غیره را نصب کنند در این صورت آنها جسور خواهند شد تا مشغول فعالیت های بیشتری شوند که من درباره شان بحث کردم ، در این صورت این اقدامات محدود به میزان پولی نمی شود که ایران دارد بلکه بیشتر به تصمیمات راهبری مربوط می شود که ایران در هر زمانی می گیرد.
فرید زکریا در ادامه پرسید در حال حاضر ایران یکی از عمده ترین نیروهای مقابله کننده با داعش است. در افغانستان، درست مثل آمریکا سابقه تاریخی در مخالفت با طالبان دارد. به نظر شما آیا همپوشانی منافع ممکن است باعث شود روابطی سازنده و مثبت بین ایران و آمریکا ایجاد شود؟
به نظر می تواند چنین درک شود ولی هدف این توافق این نیست که آمریکا با ایران گرم بگیرد یا ما بخواهیم هرگونه ارزیابی راهبردی دوباره با این کشور داشته باشیم.
وی افزود، در چارچوب این توافق، ما با مشکل هسته ای مقابله می کنیم و چون و چرایی در این نیست که ما این کار را (در سایه توافق) بهتر از هر راه جای گزین دیگری انجام می دهیم. اینکه آیا این امکان وجود دارد که بخواهیم بحث های گسترده تری داشته باشیم تا جلوی گسترش هر چه بیشتر گروه هایی مانند داعش و دیگر گروه های تروریستی را بگیریم، ممکن است. با این حال، این اتفاق، بلافاصله روی نمی دهد. چیزی که برای من دلگرم کننده است این است که روسها بیش از پیش درباره بحث در خصوص انتقال سیاسی یا دست کم صحبت ها در خصوص چند و چون آن در سوریه علاقه نشان می دهند و احتمالا ایران نیز چنین نشان می دهد که چنین انتقالی برای آنان بد نخواهد بود.
وی افزود باور من این است که حتی قابل پیش بینی است که حتی عربستان سعودی و ایران شروع به پذیرش این موضوع کنند که دشمن آنان بیش از هر چیز دیگری، هرج و مرج است. آنچه که داعش باعث آن شد یا فروپاشی سوریه یا یمن ایجاد می کند به مراتب خطرناکتر از رقابتی است که ممکن است بین دو کشور وجود داشته باشد.
اگر به هر علتی، این توافق با شکست روبرو شود، پیش بینی شما چیست؟ ایران به تلاش های خود برای کار روی سانتریفوژها در سطح صنعتی باز می گردد یا احتمالا برخی از برنامه های تسلیحاتی خود را از سر می گیرد.
آیا نگران این هستید که در باقیمانده زمان ریاست جمهوری خود، مجبور شوید که از نیروی نظامی برای جلوگیری از رسیدن ایران به سلاح اتمی استفاده کنید؟
من سیاستی عمومی دارم، کسانی که فقط با این توافق مخالفت می کنند نمی توانند فقط به تکرار این موضوع ادامه بدهند که ما توافقی بهتر را می خواهیم، نمی توانند فقط این را بگویند که ما باید سخت گیرتر باشیم،این موضوعی جدی است و می بایست از خود سوال هایی جدی مطرح کنیم، به صورتی واقعی و جدی با آن برخورد و بررسی کنیم که ببینیم چگونه می توانیم به چیزی که حتی تندترین منتقدان من نیز قبول کنند که هدف مشترک است، هدفی که همانا جلوگیری از رسیدن ایران به سلاح اتمی است. در صورتی که کنگره این توافق را رد کند، رسیدن به این هدف مشترک به مراتب دشوار تر خواهد بود و اتحاد بین المللی که ما در سالهای گذشته به دست آوریم، از دست می رود، نه فقط در خصوص تحریم ها بلکه در خصوص دیدگاه جهانی درباره رهبری آمریکا و نحوه برخورد آنان و همانطور که دیروز نیز گفتم، مساله فقط نفس توافق نیست، مساله قطعا ریاست جمهوری من نیست.
فرید، تو به سراسر دنیا سر می زنی و خوب می دانی که مساله این است که آیا جهانیان توان آمریکا را برای رسیدگی به مسائل جهانی برای رسیدن به توافقی بین المللی را به شکلی که تمایلات کشورهای دیگر در این مسائل محترم شمرده شود، جدی می گیرد؟ این دیدگاه همچنان در بوته محک قرار دارد و آنچه که کنگره باید درک کند این است که ما قوی ترین کشور دنیا هستیم ولی قدرت ما همواره از اینکه بزرگترین ارتش را داریم، سرچشمه نمی گیرد. قدرت ما از جنگ جهانی دوم به این سو از این امر سرچشمه می گیرد که نهادها بین المللی را به شکلی به کار گرفته ایم که هم منافع ما و هم منافع جهانیان را تامین کند و حتی کسانی که همواره از آمریکا گلایه دارند، این را می پذیرند که ما توانسته ایم بر اساس اصول و ارزش ها، نهادهایی انسانی درست کرده ایم که به صورتی موثر عمل کرده اند و اگر ما به این اقدام خود خاتمه دهیم، قدرتمان نیز رو به زوال می رود.