به گزارش پورتال خبری البرز به نقل از خبرگزاری مهر، در نشست سوم و پایانی همایش دیپلماسی هسته
ای در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی، کارشناسان به
بررسی مسائل منطقه ای و دیپلماسی هسته ای پرداختند. نخستین سخنران نشست
دکتر "عباس ملکی" دیپلمات و استاد دانشگاه به مقایسه دیپلماسی عمومی در
مذاکرات حول قطعنامه 598 و برنامه اقدام مشترک پرداخت و گفت: هدف این پژوهش
این است که از روش بررسی مقایسه ای بین دو روند دیپلماسی بین ایران و غرب
یعنی مذاکرات 598 و مذاکرات اقدام مشترک به نتایجی برسد که با استفاده از
آن توصیه هایی برای سیاست گذاری عمومی جهت ادامه مذاکرات ایران و 1+5 ارائه
دهد.
وی در ادامه گفت: از همان ابتدای جنگ ایران و عراق،
دیپلماسی جنگ بخشی از راهبرد های جمهوری اسلامی بود که در شورای عالی دفاع
به صورت تلفیقی همراه با برنامه ریزی های جنگی طراحی و مورد تصویب قرار می
گرفت. به گفته ملکی در طول جنگ 7 قطعنامه در شورای امنیت مورد تصویب قرار
گرفت که از این میان قطعنامه 598 بیشترین پیامدها را به لحاظ دیپلماسی در
پی داشت.
بر این اساس مذاکرات مربوط به پرونده هسته ای ایران
از 2003 شکل رسمی به خود گرفته و در سه دوره مذاکره با اروپا، قطعنامه های
شورای امنیت و مذاکره در چارچوب 1+5 نقشی فعال داشت. در اینجا نیز مذاکرات
منتهی به برنامه اقدام مشترک در توافق ژوئن 2014 در ژنو بیشترین پیامدها
را بر افکار عمومی گذاشته است.
دکتر "الهه کولایی" استاد
دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران سخنران بعدی این نشست طی سخنانی
با عنوان "عوامل و موانع موثر بر سیاست هسته ای روسیه در برابر جمهوری
اسلامی ایران" گفت: تقویت و تحکیم نگرش اوراسیایی جدید در روسیه، بر سیاست
هسته ای روسیه در برابر ایران تاثیر جدی داشته است.
به گفته
وی در سال های پس از فروپاشی اتحاد شوروی، نفوذ رویکرد غربگرایانه در سیاست
خارجی روسیه در تنظیم روابط این کشور با غرب به ویژه آمریکا مابه ازای خود
را نیافت. به این ترتیب شکست غربگرایی در سیاست خارجی روسیه و تقویت نگرش
اوراسیایی جدید با بازگشت روسیه به خاورمیانه و احیای سیاست خاورمیانه ای
آن همراه شد.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران یکی از پیامدهای
تغییر در سیاست خارجی روسیه را دگرگونی چشمگیر در روابط این کشور با جمهوری
اسلامی ایران از نیمه دهه 1990 دانست که تحول اساسی در این مناسبات بستن
قرارداد به پایان بردن نیروگاه هسته ای بوشهر در شرایط خودداری شرکت های
غربی از همکاری با ایران بود.
به اعتقاد این کارشناس مسائل
اوراسیا، روسیه طی سال های بعد از همه ابزارهای خود برای رسیدن به منافع
تجاری اش استفاده کرده است. دکتر کولایی تاکید کرد که روس ها در مذاکرات
جدید هسته ای در وین و در مسقط به دنبال وضعیت عدم نتیجه گیری بودند زیرا
منافعشان اینگونه اقتضا می کند. این در حالی است که آنها با طرف های درگیر
با ایران و بر ضد این کشور همکاری می کنند.
"ضرورت حفظ نیروی
فزاینده دیپلماسی هسته ای ایران با گروه 1+5" موضوع سخنرانی دکتر "طاهره
ابراهیمی فر" استاد علوم سیاسی دانشگاه آزاد بود. وی با بیان این که نیروی
فزاینده مذاکرات هسته ای ایران و کشورهای 1+5 ممکن است به دلایل زیادی
متزلزل شود گفت حتی اگر طرفین مذاکره کننده در باره پیشرفت مصمم باشند، این
خطر وجود دارد.
وی افزود: اگر فروکشی در مذاکرات اتفاق
بیافتد بزرگترین خطر عقب نشینی و یا ملال آور بودن مذاکرات است. این مسئله
مهم است زیرا کاهش در روند مذاکرات می تواند به کم رنگ شدن مذاکرات
بیانجامد و در این شرایط این ترس به وجود می آید که هر گونه توافقی ناکام
می ماند. به اعتقاد این استاد دانشگاه ابزار روانی در برانگیختن مذاکرات
نقش مهمی ایفا می کند و می تواند اثر مثبتی بر نیروی فزاینده گفتمان داشته
باشد.
دیگر سخنران این نشست دکتر "محمد جواد حق شناس" استاد
علوم سیاسی دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز بود که به بررسی استراتژی برد-برد
در مذاکرات هسته ای و قدرت منطقه ای ایران پرداخت. وی از مذاکرات هسته ای
به عنوان یکی از مهمترین وقایع عرصه دیپلماسی ایران نام برد و آن را یادآور
مذاکرات ملی شدن صنعت نفت ایران دانست.
به اعتقاد این استاد
علوم سیاسی مذاکرات هسته ای از آخرین فرصت ها برای طرفین مذاکره و برای
صلح جهانی است. بر این اساس دستیابی به توافق هسته ای استراتژی برد-برد را
برای منطقه، جمهوری اسلامی ایران و آمریکا به همراه خواهد داشت. وی ثمر بخش
بودن این مذاکرات را در حفظ حقوق هسته ای ایران، لغو تحریم ها و بهبود
روابط خارجی این کشور دانست.
دکتر حق شناس از تغییر وضعیت
رابطه ایران و نظام بین الملل از تقابل در ابتدای انقلاب به تعامل و همکاری
در دوره سازندگی و اصلاحات و سپس به تقابل و تخاصم حداکثری در دولت های
نهم و دهم و تغییر گفتمان در سیاست خارجی مبتنی بر عقل گرایی، واقع بینی و
واقع نگری فعال در دولت روحانی سخن گفت. به گفته وی استراتژی نتیجه بخش
خواهد بود که بتواند با فرایندی در چارچوب منطقی و بر اساس بازی برد-برد
طراحی شده و همزمان با رفع سوء تفاهم با حوزه های بیرونی با قدرت های با
نفوذ تعامل سازنده برقرار و مشکلات را حل و فصل کند.
دکتر
"محمد جمشیدی" استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران موضوع ادراک
راهبرد منطقه ای آمریکا و تحریم ایران را مطرح کرد و گفت: تحریم ابزاری
برای سیاست خارجی یک کشور است و باید دید چه تفکری پشت انتخاب این ابزار
قرار دارد. به گفته وی آمریکا همواره از تحریم به عنوان ابزاری علیه ایران
استفاده کرده است و این در حالی است که در دوران اوباما این مسئله به عنوان
ابزار اصلی مورد بهره برداری قرار گرفته است.
این کارشناس
مسائل سیاسی تحریم های ضدایرانی را فقط در مسئله هسته ای ندانست و یادآور
شد توافق ژنو و نحوه مذاکرات ایران و 1+5 باعث شده آمریکایی ها اعتقاد راسخ
تری به تاثیر تحریم ها پیدا کنند. به اعتقاد وی به دو صورت می توان رابطه
با آمریکا را ارزیابی کرد؛ کشوری که به دنبال رابطه با ایران است و یا این
که باید نگاه راهبردی به این کشور داشت.
جمشیدی تاکید
کرد مسئله اصلی آمریکا تبدیل شدن ایران به قدرتی منطقه ای است و ایران برای
این که بتواند مذاکره ای موفق با آمریکا داشته باشد باید راهبر این کشور
را بشناسد.