بسیاری از افراد در مقابل گفتار و رفتارهای خوب دیگران خوشحال می شوند و واکنش های مثبتی از خود نشان می دهند و در مقابل گفتار و اعمال ناشایست دیگران ناراحت می شوند و گاهی زبان به دشنام و نفرین می گشایند. حال باید دید چرا انسانها اینگونه برخورد می کنند؟ آیا نفرین کردن آنها موثر واقع می شود؟ یا اصلاً چه زمانی آنها جایز هستند دیگران را نفرین کنند؟ درباره فلسفه نفرین باید به این نکته توجه شود که حس فطری انسان و واکنش درونی افراد، تمجید و سپاس از کارهای شایسته و تکذیب و پرخاش در برابر افعال ناشایست است. این، شیوه همیشگی افراد با هر مکتب و مرام یا دین و آیین است که در حالت اعتدال، نوعی واکنش درونی را نسبت به افعال بیرونی در خود احساس می کنند.بسیاری از گرفتاری های ما بی آن که متوجه باشیم ممکن است به سبب آه و نفرین پدر و مادر یا دوست و رفیقی باشد که به او ظلم و ستم کرده ایم و او از روی ناراحتی به خداوند پناه برده و مجازات عمل را به خداوند واگذار کرده است.

اقسام دعا

به طور کلی، دعا بر دو قسم است .۱ـ دعا به خیر.۲ـ دعا به شر، که از آن به نفرین و لعنت تعبیر شده. نفرین در لغت، به معنای دعای بد برای مرگ، ناکامی و بدبختی کسی یا چیزی است.(۱) به معنای لعن، لعنت، ذم، تقبیح و نکوهش نیز آمده است.(۲)بنابراین پیش ارباب لغت، نفرین نوعی دعا است که به ضرر شخص دعا شونده باشد؛ به عبارت دیگر، دعا بر دو نوع است؛ مثبت که همان دعای معروف و شناخته شده است و دعای منفی که نفرین باشد. اگر کمی منصف و واقع نگر باشیم، می بینیم که نفرین کردن در مرحله اول، کار بندگان صالح و شایسته خدا نیست، بلکه آنان همواره در این مرحله تمام سعی و تلاششان را برای هدایت و ارشاد افراد گمراه و لا ابالی می نمودند و برای آنها دعا می کردند، آن گاه اگر می دیدند این گونه افراد دست از شرارت و اذیت و آزار بر نمی دارند و وجودشان منشاء ضرر و زیان برای افراد جامعه است، در مورد آنها لب به نفرین می گشودند و نتیجه آن را به خدا واگذار می کردند؛ و خداوند هم احکم الحاکمین (بهترین حکم کننده) است.

تاثیر نفرین

۱ نفرین هایی که معمولا مردم در طول عمر و مرگ یکدیگر می کنند، اگر لفظی و سر زبانی باشد، اثری ندارد، مگر اینکه گوینده ضمن لفظ، قلبا هم از خدا بخواهد.

۲ـ نفرین شده، استحقاق قهر و عذاب الهی را داشته باشد؛ به عنوان مثال، اگر کسی مظلوم واقع شده باشد و آن قدر ظالم را نفرین کند، که از مکافات ظلم او بیشتر شود، این زیادی برای ظالم باقی می ماند و در روز قیامت مطالبه می کند. در واقع، کسی که ظالم بود، مظلوم واقع می شود.از امام محمد باقر(علیه السلام) منقول است که فرمود: چون لعنت از دهان شخص بیرون بیاید، میان او و آن شخص که به او لعنت شده، تردد می کند و اگر آن شخص سزاوار لعن باشد، به او تعلق می گیرد و اگر نباشد، به صاحبش بر می گردد.(۳)حضرت صادق(علیه السلام) فرمود: «إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ وَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی لَا أُجِیبُ دَعْوَةَ مَظْلُومٍ دَعَانِی فِی مَظْلِمَةٍ ظُلِمَهَا وَ لِأَحَدٍ عِنْدَهُ مِثْلُ تِلْکَ الْمَظْلِمَة» (۴) خداوند می فرماید: به عزّت و جلالم قسم که دعای مظلومی را که در موردی بر او ظلم شده، در صورتی که [خود چنان ظلمی را در حقّ دیگری انجام داده باشد و] مظلمه ای مثل آن برای دیگری بر او باشد، مستجاب نمی کنم. همچنین ایشان فرمود: إذا ظلم الرجل فظل یدعو علی صاحبه قال الله عز وجل : إن ها هنا آخر یدعو علیک، یزعم أنک ظلمته، فان شئت أجبتک وأجبت علیک، وإن شئت أخرتکما فیوسعکما عفوی.(۵) هرگاه مردی مورد ظلم و ستم واقع شود و شروع کند به نفرین کردن بر ظالم و ستمکار خود، خداوند عزوجل به او می گوید: همان طوری که تو به ظالم خود نفرین می کنی، کسی دیگر هم از دست ظلم و ستم تو نفرین می کند. اگر می خواهی، نفرینت را درباره ظالم تو بپذیرم و نفرین مظلومت را هم درباره تو و اگر خواستی، نفرین هر دو شما را به تاخیر بیندازم، تا شاید رحمت و عفو من شما را فرا گیرد!

کلام آخر

با توجه به آنچه ذکر شد بهتر است قبل از دشنام و نفرین گمراهان ابتدا آنان را ارشاد و راهنمایی نماییم و برای عاقبت بخیر شدن اینگونه افراد در پیشگاه خداوند رحمان دعا کنیم. در آخر اگر این گونه رفتارها موثر واقع نشد مطمئن شویم که آنها مستحق عذاب خداوند هستند، سپس آنها را به خداوند واگذار کنیم چون او بهترین حکم کنندگان است.