ژل های پرکننده یکی از مهم ترین و موثرترین روش های زیبایی پوست هستند. به طوری که نیاز به انجام بسیاری از جراحی های پلاستیک و ترمیمی پرهزینه و مشکل را کمتر کرده اند. ژل های پرکننده، چین وچروک و شیارهای پوست صورت را برطرف می کنند...

البته مهارت و دانش پزشک در تعیین نوع ژل، روش تزریق و اینکه برای چه تزریق شود، در نتیجه نهایی نقش مهمی دارد. شناخت عوارض احتمالی این روش زیبایی هم برای همه کسانی که به استفاده از این روش تمایل دارند، بسیار مهم است.

و اما عوارض ژل...

قرمزی، ورم، حساس شدن محل تزریق و کبودی، از عوارض فوری بعد از تزریق است که به تدریج در عرض چند روز برطرف می شوند ولی گاهی عوارض جدی تر و مهمی هم بعد از تزریق اتفاق می افتد. البته مهارت و دانش پزشک می تواند از بروز بیشتر آنها جلوگیری کند.

۱. کبودی وسیع یا خونریزی وسیع زیرپوستی

این اتفاق وقتی می افتد که ژل در وسعت زیادی تزریق شود یا بیمار از داروهای ضدانعقادی (مانند هپارین، آسپیرین) استفاده کند. استفاده از سرنگ های کوچک و دقت در اینکه سر آن به رگ ها وارد نشود، می تواند از این عارضه جلوگیری کند.

۲. ورم یا برجستگی قابل لمس در محل

به علت تکنیک غلط تزریق اتفاق می افتد. گاهی هم ژل به طور سطحی تزریق می شود و در مواردی به علت تزریق بیش از نیاز پیش می آید.

۳. نامتقارن بودن دو طرف

به علت تزریق بیش از حد یا کمتر از حد

۴. پایداری کوتاه مدت یا طولانی مدت ژل

در صورت استفاده از ژل های غیراستاندارد یا تزریق در نواحی ای که عضلات صورت تحرک زیاد دارند یا متابولیسم (سوخت وساز) بیمار زیاد است، اتفاق می افتد.

۵. کبودی مایل به رنگ آبی در محل تزریق

به علت سطحی تزریق کردن مانند تزریق در زیر پلک تحتانی

۶.جابجایی ژل از محل تزریق

گاهی به علت ماساژ بیش از حد پزشک برای یکنواخت کردن ژل تزریق شده ایجاد می شود.

۷. ورم طولانی مدت یا بسیار شدید

در محل تزریق که تا ۴ هفته بعد از تزریق دیده می شود آن هم بدون هرگونه درد، برآمدگی یا حساس شدن محل تزریق. (استفاده از کیسه یخ بلافاصله بعد از تزریق تا حد زیادی جلوی این عارضه را می گیرد.)

۸. تیره ترشدن یا کمرنگ تر شدن پوست

در محل تزریق که به علت قرمزی طولانی مدت و تیرگی بعد از آن اتفاق می افتد.

۹. عفونت مانند عود تبخال، زونا و عفونت باکتریایی

در کسانی که سابقه تبخال یا آبله مرغان دارند، بعد از تحریک پوست با سوزن و ژل، ویروس تبخال می تواند دوباره فعال یا ویروس آبله مرغان به صورت زونا درمحل تزریق ظاهر شود. البته با تجویز دارو می توان از این عوارض جلوگیری کرد. بروز عفونت باکتریایی هم در صورت تزریق غیراستریل بعید نیست.

۱۰. قرمزی طولانی مدت در محل تزریق

بلافاصله بعد از تزریق ظاهر می شود و ممکن است سال ها باقی بماند.

۱۱. ایجاد سفتی و برجستگی قرمز

در محل تزریق که گاه حتی تا ۲ سال بعد در همان نقطه ظاهر می شود.

۱۲. کاهش جریان گردش خون پوست و زخم

به علت تزریق حجم زیاد ژل و فشار آن روی عروق و تنگ شدن آنها، باعث زخم جدی در محل تزریق می شود و به درمان فوری نیاز دارد.

۱۳. نابینایی

در صورت تزریق اشتباهی به داخل عروق زیر پلک در موارد درمان گودی زیرچشم ممکن است اتفاق بیفتد.

۱۴. جوشگاه

نادر است اما با هر تزریقی که خصوصا با عفونت همراه شود، دیده می شود. همچنین در بیمارانی که سابقه کلویید یا جوشگاه برجسته در محل بریدگی و زخم داشته اند، شایع است.

۱۵. واکنش های آلرژیک

به علت افزایش حساسیت به ماده ژل

۱۶. تومور خوش خیم

به علت تحریک سوزن. به ندرت اتفاق می افتد.

ژل بهتر است یا چربی؟

استفاده از چربی برای تزریق در چین وچروک (لیپوفیلینگ)

بعضی از بیماران علاقه دارند به جای ژل از چربی در ترمیم چین وچروک پوستشان استفاده شود.

در روش لیپوفیلینگ چربی را از نواحی باسن، ران یا بازوها با تخریب بافت چربی و به وسیله مخصوص (کانول) می گیرند، مواد زائد بافت چربی را جدا می کنند و ذرات چربی را با سرنگ مخصوص به محل چین وچروک خود بیمار ترزیق می کنند. محاسن روش تزریق چربی، بروز نکردن واکنش آلرژیک و پایداری طولانی تر آن در محل تزریق به مدت ۳ ۲ سال است. عیوب ترزیق چربی هم نیاز به دانش و مهارت زیاد پزشک، گران تر بودن از ژل، دستگاه مخصوص و طولانی تر بودن آماده سازی تزریق است که گاهی به چند ساعت وقت نیاز دارد. در حالی که تزریق ژل بیش از ۱۵ ۱۰ دقیقه برای تزریق طول نمی کشد. خوب است بدانید که بیشتر عوارض این دو روش مشابه است.

انواع ژل های پرکننده

ژل های پرکننده با توجه به مدت زمان پایداری در محل تزریق، انواع کوتاه مدت، میان مدت و دائمی دارند.

ژل های کوتاه مدت بین ۱۲ ۶ ماه دوام دارند.

ژل های میان مدت ۲ ۱ سال در محل می مانند.

ژل های دائمی که تا آخر عمر در محل تزریق می مانند. البته این ژل ها امروزه استفاده نمی شوند چون عوارض دارند.

ژل ها در قسمت میانی پوست یعنی میان پوست یا درم تزریق می شوند و اگر این کار سطحی یا عمیق تر انجام شود، نه تنها چین وچروک را برطرف نمی کند بلکه باعث بروز عوارض دردسرساز می شود. انتخاب نوع ژل هم به محل تزریق، غلظت ژل و حجمی که باید پر کند، بستگی دارد. البته پزشکان باتجربه علاوه بر استفاده از ژل های پرکننده، همزمان از روش های موثر دیگر مانند تزریق آمپول بوتاکس، پیلینگ شیمیایی، میکرودرم ابریژن و لیزرها هم برای بهتر شدن نتیجه استفاده می کنند.

چه زمان هایی نباید از ژل های پرکننده استفاده کرد

۱. در دوره بارداری و شیردهی

۲. در صورت ابتلا به عفونت های حاد پوستی مانند تبخال، جوش های چرکی و...

۳. وجود جوشگاه های برجسته و کلویید

۴. خونریزی غیرطبیعی مثلا به علت مصرف داروهای رقیق کننده و ضدانعقاد

۵. مصرف کپسول آکوتان (مگر اینکه ۶ماه از قطع مصرف آن گذشته باشد)

۶. نازک شدن پوست به علت مصرف موضعی یا خوراکی کورتن یا هر دلیل دیگر

۷. اختلال در ترمیم مانند کسانی که داروهای داروهای ضدسرطان و کورتون که دفاع بدن را ضعیف می کند، مصرف می کنند.

۸. ابتلا به بیماری های پوستی مانند ویتیلیگو(لک پیس)، پسوریازیس و اگزمای پوستی

۹. سابقه حساسیت شدید

۱۰. حساسیت به ماده ژل

۱۱. ابتلا به بیماری روانی «خودزشت بینی»

۱۲. داشتن انتظارهای بیش از حد از تاثیر تزریق ژل

تزریق ژل بدون حُسن هم نیست

اولین خوبی تزریق ژل این است که بلافاصله بعد از تزریق، کاهش چین وچروک را می توان دید. علاوه بر این، اگر از ژل های کوتاه مدت(۱۲ ۶ماه) استفاده شده باشد، در صورت پشیمانی بیمار، می توان آن را با آنزیم مخصوصی برطرف کرد.

قرمزی، ورم، حساس شدن محل تزریق و کبودی، از عوارض فوری بعد از تزریق است که به تدریج در عرض چند روز برطرف می شوند ولی گاهی عوارض جدی تر و مهمی هم بعد از تزریق اتفاق می افتد. البته مهارت و دانش پزشک می تواند از بروز بیشتر آنها جلوگیری کند.

۱. کبودی وسیع یا خونریزی وسیع زیرپوستی

این اتفاق وقتی می افتد که ژل در وسعت زیادی تزریق شود یا بیمار از داروهای ضدانعقادی (مانند هپارین، آسپیرین) استفاده کند. استفاده از سرنگ های کوچک و دقت در اینکه سر آن به رگ ها وارد نشود، می تواند از این عارضه جلوگیری کند.

۲. ورم یا برجستگی قابل لمس در محل

به علت تکنیک غلط تزریق اتفاق می افتد. گاهی هم ژل به طور سطحی تزریق می شود و در مواردی به علت تزریق بیش از نیاز پیش می آید.

۳. نامتقارن بودن دو طرف

به علت تزریق بیش از حد یا کمتر از حد

۴. پایداری کوتاه مدت یا طولانی مدت ژل

در صورت استفاده از ژل های غیراستاندارد یا تزریق در نواحی ای که عضلات صورت تحرک زیاد دارند یا متابولیسم (سوخت وساز) بیمار زیاد است، اتفاق می افتد.

۵. کبودی مایل به رنگ آبی در محل تزریق

به علت سطحی تزریق کردن مانند تزریق در زیر پلک تحتانی

۶.جابجایی ژل از محل تزریق

گاهی به علت ماساژ بیش از حد پزشک برای یکنواخت کردن ژل تزریق شده ایجاد می شود.

۷. ورم طولانی مدت یا بسیار شدید

در محل تزریق که تا ۴ هفته بعد از تزریق دیده می شود آن هم بدون هرگونه درد، برآمدگی یا حساس شدن محل تزریق. (استفاده از کیسه یخ بلافاصله بعد از تزریق تا حد زیادی جلوی این عارضه را می گیرد.)

۸. تیره ترشدن یا کمرنگ تر شدن پوست

در محل تزریق که به علت قرمزی طولانی مدت و تیرگی بعد از آن اتفاق می افتد.

۹. عفونت مانند عود تبخال، زونا و عفونت باکتریایی

در کسانی که سابقه تبخال یا آبله مرغان دارند، بعد از تحریک پوست با سوزن و ژل، ویروس تبخال می تواند دوباره فعال یا ویروس آبله مرغان به صورت زونا درمحل تزریق ظاهر شود. البته با تجویز دارو می توان از این عوارض جلوگیری کرد. بروز عفونت باکتریایی هم در صورت تزریق غیراستریل بعید نیست.

۱۰. قرمزی طولانی مدت در محل تزریق

بلافاصله بعد از تزریق ظاهر می شود و ممکن است سال ها باقی بماند.

۱۱. ایجاد سفتی و برجستگی قرمز

در محل تزریق که گاه حتی تا ۲ سال بعد در همان نقطه ظاهر می شود.

۱۲. کاهش جریان گردش خون پوست و زخم

به علت تزریق حجم زیاد ژل و فشار آن روی عروق و تنگ شدن آنها، باعث زخم جدی در محل تزریق می شود و به درمان فوری نیاز دارد.

۱۳. نابینایی

در صورت تزریق اشتباهی به داخل عروق زیر پلک در موارد درمان گودی زیرچشم ممکن است اتفاق بیفتد.

۱۴. جوشگاه

نادر است اما با هر تزریقی که خصوصا با عفونت همراه شود، دیده می شود. همچنین در بیمارانی که سابقه کلویید یا جوشگاه برجسته در محل بریدگی و زخم داشته اند، شایع است.

۱۵. واکنش های آلرژیک

به علت افزایش حساسیت به ماده ژل

۱۶. تومور خوش خیم

به علت تحریک سوزن. به ندرت اتفاق می افتد.

ژل بهتر است یا چربی؟

استفاده از چربی برای تزریق در چین وچروک (لیپوفیلینگ)

بعضی از بیماران علاقه دارند به جای ژل از چربی در ترمیم چین وچروک پوستشان استفاده شود.

در روش لیپوفیلینگ چربی را از نواحی باسن، ران یا بازوها با تخریب بافت چربی و به وسیله مخصوص (کانول) می گیرند، مواد زائد بافت چربی را جدا می کنند و ذرات چربی را با سرنگ مخصوص به محل چین وچروک خود بیمار ترزیق می کنند. محاسن روش تزریق چربی، بروز نکردن واکنش آلرژیک و پایداری طولانی تر آن در محل تزریق به مدت ۳ ۲ سال است. عیوب ترزیق چربی هم نیاز به دانش و مهارت زیاد پزشک، گران تر بودن از ژل، دستگاه مخصوص و طولانی تر بودن آماده سازی تزریق است که گاهی به چند ساعت وقت نیاز دارد. در حالی که تزریق ژل بیش از ۱۵ ۱۰ دقیقه برای تزریق طول نمی کشد. خوب است بدانید که بیشتر عوارض این دو روش مشابه است.

دکتر حسین طباطبایی

متخصص پوست

استاد دانشگاه علوم‌پزشکی تهران