نظام سهمیه بندی بنزین به ششمین سال اجرای خود پا گذاشته است، با این وجود پیش بینی می شود تا ۲۵ روز آینده و همزمان با فرا رسیدن ماه مبارک رمضان برای نخستین بار پای بنزین ۱۰۰۰ تومانی هم به جایگاه های سوخت کشور باز شود.
به گزارش پورتال خبری البرز سهمیه بندی بنزین امروز پنج ساله شد تا با اجرای نظام کارت هوشمند سوخت عملا ایران از یک کشور وارد کننده صرف این فرآورده استراتژیک نفتی به یکی از صادرکنندگان بنزین در سطح منطقه تبدیل شود.
آمارهای رسمی حاکی از آن است که در حدفاصل سالهای ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۶ به طور متوسط روزانه ۴۵ میلیون لیتر بنزین در پالایشگاه ها تولید می شد که این میزان تولید پاسخگوی مصرف روزانه بیش از ۶۸ تا ۷۰ میلیون لیتری بنزین در داخل کشور نبود.
بر این اساس تا پیش از اجرای نظام سهمیه بندی، وزارت نفت برای مثبت کردن تراز عرضه و مصرف بنزین مجبور به واردات سالانه ۴ تا ۶ میلیارد دلار بنزین بود به طوری که در حدفاصل سالهای ۸۵، ۸۶، ۸۷ و ۸۸ به ترتیب روزانه ۲۸.۹، ۱۹.۵، ۲۲.۵ و ۲۲ میلیون لیتر بنزین وارد کشور می شد.
در شرایط فعلی متوسط مصرف این محصول پرطرفدار نفتی به مرز ۶۰ میلیون لیتر رسیده است که با بهره برداری از چندین طرح جدید پالایشگاهی علاوه بر توقف واردات بنزین، کشور به یکی از صادرکنندگان این فرآورده میان تقطیر پالایشگاهی به برخی از کشورهای همسایه همچون افغانستان تبدیل شده است.
شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی اخیرا با تاکید بر اینکه تا پایان سالجاری ظرفیت تولید روزانه بنزین ایران به ۷۰ میلیون لیتر افزایش می یابد از رشد تولید این فرآورده استراتژیک نفتی به بیش از ۱۰۰ میلیون لیتر تا پایان افق چشم انداز خبر داده است.
همزمان با افزایش ظرفیت تولید بنزین هم با اجرای ۱۳ میلیارد دلار طرح های جدید بنزین سازی، بهبود کیفیت و فرآیند تولید در پالایشگاه های موجود نفتی ضمن افزایش عدد اکتان بنزین به بیش از ۹۰ میزان برخی از ترکیبات آروماتیکی، گوگرد، ام.تی.بی.ای و بنزن هم از ترکیب این فرآورده نفتی حذف خواهد شد.
سهمیه های بنزین آب رفت
طرح سهمیه بنزین ابتدا با اختصاص سه ماهانه ۳۶۰ لیتر بنزین تک نرخی با قیمت ۱۰۰ تومان کلید خورد و پس از چندین دوره اختصاص سهمیه های سفر و نوروزی به یک باره میزان سهمیه ها ماهانه و با کاهش قابل توجه ای روبرو شد به طوری که ابتدا سهمیه های ماهانه از ۱۲۰ به ۱۰۰ لیتر، سپس به ۸۰ لیتر و در شرایط فعلی به ۶۰ لیتر در ماه برای خودروهای شخصی کاهش یافته است و حتی یکی از سناریوهای احتمالی در فاز دوم هدفمندی یارانه ها حذف نظام سهمیه و عرضه تک نرخی بنزین است.
خداحافظی با بنزین ۱۰۰تومان و عرضه بنزین ۱۰۰۰ تومانی
کارشناسان اقتصادی از بنزین به عنوان دماسنج اقتصاد ایران یاد می کنند و کوچکترین تغییرات قیمتی در عرضه این فرآورده نفتی در تعیین نرخ تورم سایر کالاهای مصرفی تاثیر گذار است.
در طول پنج سال گذشته قیمت بنزین چندین بار دستخوش افزایش شده است به طوری که ابتدا دولت از بنزین نیمه یارانه ای ۴۰۰ تومانی و سپس بنزین آزاد ۷۰۰ تومانی رونمایی کرده است و در صورت افزایش ۲۰ درصدی قیمت این فرآورده نفتی تا مرز یکهزار تومان در هر لیتر هم قابل افزایش است.
این احتمال وجود دارد که از ابتدای مردادماه سالجاری و همزمان با فرا رسیدن ماه مبارک رمضان (کاهش حجم سفرهای تابستانی و به تبع سقوط مصرف بنزین) فاز دوم قانون هدفمندسازی یارانه ها برای افزایش قیمت بنزین کلید بخورد که در این صورت ظهور بنزین ۱۰۰۰ تومانی دور از انتظار نخواهد بود.
از سوی دیگر، درآستانه اجرای فاز دوم قانون هدفمندسازی یارانه ها به منظور افزایش کارآیی و تغییر معماری سامانه هوشمند سوخت برای نخستین بار عرضه بنزین ۱۰۰ تومانی از سبد سوخت ایران حذف شد.
ونزوئلا بهشت خودروسوان جهان
در همین حال، بررسی قیمت بنزین در برخی کشورها نشان می هد هم اکنون قیمت هر لیتر بنزین در کشور آفریقایی اریتره معادل ۳۶۰۰ تومان، در نروژ ۳۲۸۰ تومان، در انگلستان ۲۸۰۰ تومان، درهندوستان ۲۶۸۰ تومان، در ایرلند جنوبی ۲۶۷۰ تومان، در بلژیک ۲۶۶۰ تومان، در آلمان ۲۵۳۰ تومان، در پرتغال و ایتالیا ۲۵۰۰ تومان، در دانمارک ۲۴۸۵ و آمریکا بیش از ۱۱۱۵ تومان است.
در همین حال، هنوز کشورهایی در جهان هستند که بهای ارزانی برای بنزین تعیین کرده اند که در این بین، کشورهایی همچون ونزوئلا برای هر لیتر بنزین ۴۰ تا ۶۰ تومان، عربستان سعودی، ۱۶۰ تومان، لیبی ۱۸۰ تومان، ترکمنستان ۲۴۰ تومان، بحرین ۳۶۰ تومان، کویت ۲۸۰ تومان، قطر ۳۰۰ تومان، مصرف ۳۸۰ تومان، عمان و الجزایر ۴۰۰ تومان از شهروندان خود دریافت می کنند.
البته به این نکته باید توجه داشت که شاید بر اساس ویژگیهای متفاوت اقتصاد کشورها، مقایسه قیمت بنزین و سایر حاملهای انرژی در کشورهای مختلف چندان وجهی نداشته باشد.
نسل جدید کارتهای سوخت کابوس سارقان بنزین
یکی از مهمترین دستاوردهای اجرای نظام سهمیه بندی بنزین در کنار مدیریت مصرف سوخت راه اندازی بزرگترین سامانه هوشمند سوخت جهان در سطح کشور بود و حتی هم اکنون کشورهایی همچون سوریه، ترکمنستان، برزیل و ونزوئلا هم خواستار پیاده سازی نسخه مشابهی از این اسمانه سوخت شده اند.
در حال حاضر بیش از سه هزار جایگاه بنزین و گازوئیل و بیش از ۱۷.۶ میلیون خودرو شخصی، عمومی و خدماتی و موتورسیکلت به این سامانه هوشمند متصل هستند.
هم اکنون با رونمایی از نسل جدید کارتهای هوشمند سوخت ضمن افزایش کارآیی امنیتی و فنی، امکان سرقت و یا به اصطلاح "هک" شدن کارتهای سوخت به طور کامل منتفی شده است.
با اتصال کارتهای هوشمند سوخت به شبکه بانکی علاوه بر راه اندازی کیف الکترونیکی سوخت در تمامی جایگاه های کشور امکان ارائه سایر خدمات همچون خرید در فروشگاه های زنجیره ای و انجام عملیات الکترونیکی بانکی به زودی از طریق کارتهای هوشمند سوخت فراهم می شود.