اهمیت به ظاهر و زیبایی به خصوص برای زنان طبیعی است اما حد و مرز آن کجاست؟ چرا عده ای از زنان به خصوص در روزهای حوالی عید بخش مهمی از وقت و هزینه زندگی شان را صرف آرایش می کنند و عطش سیری ناپذیری برای آن دارند؟ کارشناسان می گویند، داشتن مشکل در زندگی زناشویی، نداشتن هدف در زندگی به خصوص بین زنان خانه دار و چشم و هم چشمی از عوامل این پدیده اجتماعی است...

در این مورد با خانم دکتر لاله سامع، روان شناس و مدرس دانشگاه گفت وگو کرده ایم.

▪ خانم دکتر! حد تعادل پرداختن به زیبایی کجاست و چگونه می توان آن را تشخیص داد؟

آرایش و اهمیت به زیبایی به ویژه به مناسبت های مختلف طبیعی است و حوالی ایام نوروز که تغییر و تحولاتی در تمام ابعاد زندگی فرد رخ می دهد، یکی از مناسبت هاست. زمانی این مساله از حد خارج می شود که فرد بیش از حد عرف و معمول برای این کار زمان صرف کند یا بیش از توان مالی خانواده بودجه اختصاص دهد. مثلا بیمارانی داریم که بیش از ۱۰ ساعت در طول یک روز صرف زیبایی خود می کنند و نه تنها اطرافیان اعم از همسر و فرزندانشان را آزار می دهند بلکه در این فرایند خودشان نیز اذیت می شوند. به طوری که حتی در اسفندماه که معمولا قیمت خدمات زیبایی بسیار بالاتر از معمول است، ترجیح می دهند برای زیباشدن هر هزینه ای بپردازند.

▪ دلیل گرایش بیش از حد به زیبایی ظاهری در برخی افراد چیست؟

بخش مهمی از این پرداختن بیش از حد به ظاهر این است که فرد خودپنداری مثبتی از خودش ندارد، به این معنا که تصویر زیبایی از ظاهرش ندارد. زمانی این مشکل بیشتر می شود که این افراد درگیر مسایل اضطرابی زیادی هستند، بنابراین برای سرپوش گذاشتن روی این مشکلات که معمولا نیز حل نشده باقی مانده اند، خود را به شدت درگیر پرداختن به ظاهر می کنند. متاسفانه این مشکل بیش از آقایان در خانم ها به ویژه زنان خانه دار شایع است. ۸۰ درصد از زنانی که به صورت بیمارگونه به زیبایی خود اهمیت می دهند، زنان خانه دار هستند. شاید یکی از عوامل مهم این مساله را بتوان نداشتن هدف مشخص در زندگی بین خانم های خانه دار دانست.

▪ مشکلات اضطرابی شایع بین زنان چیست که باعث گرایش آنها به سمت توجه به زیبایی بیش ازحد می شود؟

معمولا این توجه زیاد به زیبایی در خانم هایی وجود دارد که در روابط زناشویی شان مشکل دارند یا به شدت در ارتباط با فرزندان دچار مشکل و نوعی بی قیدی شده اند. متاسفانه این افراد به جای پرداختن به حل مسایل خانوادگی، خود را به شدت سرگرم زیبایی ظاهری و چشم و هم چشمی های بی جهت برای خرید اجناسی نظیر طلا و جواهرات یا وسایل خانه می کنند با این تصور که بتوانند مشکلاتشان را فراموش کنند و ظاهرا بر مسایل سرپوش گذارند. در بیشتر موارد این خانم ها ابتدا دچار نوعی افسردگی خفیف هستند که با پیش رفتن در این مسیر در انتها دچار افسردگی با درجه های شدید می شوند به طوری که به مصرف دارو نیاز دارند.

▪ این ناهنجاری چه عوارضی برای این افراد و خانواده آنها دارد؟

متاسفانه خیلی وقت ها این تغییرات هزینه و وقت زیادی را از خانم می گیرد که مطلوب شوهر نیست و حتی باعث بروز اختلاف های خانوادگی یا تشدید مشکلات زناشویی می شود. اغلب حالت های افراطی گری در آرایش این خانم ها می بینیم به طوری که موردتایید فرهنگ ما نیست بنابراین گاهی همسر از بودن در کنار خانم خود در خیابان یا در معاشرت با فامیل پرهیز می کند و دچار نوعی اضطراب می شود و با خود فکر می کند دیگران چه قضاوتی از همسرش یا خودش خواهند داشت. مشکل به همین جا ختم نمی شود و به تمام خانواده تعمیم می یابد، به گونه ای که متاسفانه دخترانی در سن پیش دبستانی داریم که به دلیل داشتن چنین مادرانی به شدت گرایش به این زیبایی افراطی دارند و این مساله برای بچه ای که در آستانه ورود به دوره نوجوانی و بلوغ است، یک بحران جدی تلقی می شود. از سوی دیگر وقتی این افراد که معمولا نیز خودپنداری ضعیفی دارند، عکس العمل مناسبی از اطرافیان دریافت نمی کنند به شدت سرخورده و دچار اضطراب می شوند و شاید در عرض ۲۴ ساعت رنگ موی خود را تغییر دهند. این مشکلات می تواند علاوه بر سلامت روحی، سلامت جسمی آنها را نیز تهدید کند و عوارضی نظیر مشکلات پوستی و زیبایی را همراه داشته باشد.

▪ راهکار را در چه می دانید؟

باید با اقدام های فرهنگی در مراکزی نظیر خانه های سلامت که اغلب نیز زنان خانه دار در آنجا تجمع دارند، روی این مساله تمرکز کرد و نگرش و نگاه زنان را به زندگی و زن بودن تغییر داد و به آنها فهماند فلسفه زیباتری جز عشوه گری در پشت کلمه زن است و یک زن می تواند عشق درونی خود را به شوهرش هدیه کند. با این تغییر نگرش می توان بخش مهمی از این گرایش های کاذب به زیبایی های افراطی را چه در ایام منتهی به نوروز که بازارش بیش از همیشه داغ می شود و چه در سایر روزهای سال تعدیل کرد.