با وجود آنكه كانون بانك های خصوصی و شورای هماهنگی بانك های دولتی كف و سقف مشخصی برای سود سپرده ها تعیین كردند، گزارش ها حاكی از رقابت برخی موسسات پولی و بانك ها برای جذب سپرده ها با نرخ بالاتری است. اتفاقی كه به نظر می رسد می توان آن را آغازی برای مسابقه نظام پولی برای جذب سپرده ها با سود بالاتر توصیف كرد.
در حالی که نرخ سود سپرده های یک ساله در بانک های دولتی و خصوصی در سطح ۱۷ درصد قرار گرفته است که موسسات مالی و اعتباری در ادامه بحث رقابتی شدن بازار جذب منابع مالی نرخ سود سپرده های یك ساله خود را به مراتب بالاتر قرار داده اند.
بر این اساس گزارش ها حاکی از آن است که نرخ های سود سپرده ها در موسسات مالی و اعتباری رقم ۲۲ تا ۲۴ درصد را به خود گرفته است. به عقیده کارشناسان این اختلاف در میزان نرخ سود سپرده ها بین بانک ها و موسسات مالی و اعتباری شرایط رقابتی را در این بازار تقویت خواهد کرد.
رقابت موسسات مالی با بانک ها
به عقیده بسیاری از کارشناسان انتخاب نرخ های سود به مراتب بالاتر توسط موسسات مالی و اعتباری نسبت به بانک ها کیفیت رقابتی بودن نرخ سود در نظام بانکی را افزایش می دهد. بر این اساس در حالی که بانک های خصوصی و دولتی در نشستی بر سر تعیین نرخ سود سپرده های دیداری ۱ تا ۵ ساله بین ۱۷ تا ۲۰ درصد به توافق رسیده اند، موسسات مالی و اعتباری از نرخ سود سالانه در سطح ۲۲ تا ۲۴ درصد خبر داده اند.
بر اساس این توافق که لازمه اجرایی نیز ندارد، بانک های دولتی و خصوصی تصمیم گرفته اند نرخ سود سالانه خود را در سطح ۱۷ درصد تعیین کنند. هرچند این گونه توافقات برای یکسان سازی نرخ سود، به عقیده بسیاری از کارشناسان با رقابتی شدن نرخ سود سپرده ها سازگار نیست، تعیین نرخ سود حداقل ۵ درصد بالاتر از این میزان توسط موسسات مالی و اعتباری، بانک ها را تا حدی از میدان رقابت در جذب منابع مالی خارج می کند. کارشناسان معتقدند بانک ها نیز در این جریان رقابت نیاز به بالا بردن نرخ سود خود دارند.
کارشناسان اظهار کرده اند: تعیین نرخ سود به طور جمعی در نظام بانکی کشور بیشتر ناشی از کیفیت پایین تولید خدمات بانکی است، به طوری که بانک ها در تولید خدمات متنوع ناکارا عمل می کنند و در نتیجه عامل موثر در سپرده گذاری در یک بانک تنها به نرخ سود تعیین شده در بانک بر می گردد. این در حالی است که در یک نظام بانکی رقابتی انتظار بر این است که بانک ها با نوآوری در تولید خدمات در جذب منابع مالی به سمت خود تلاش کنند. به عقیده کارشناسان در چنین شرایطی اختلاف در نرخ سود سپرده های بانکی تا حدی قابل توجیه است و در واقع ریشه در قیمت تمام شده پول در هر بانک دارد.
بر این اساس بانک ها در تعیین نرخ سود سپرده های خود به نرخ سود تسهیلات اعطایی و بازدهی فعالیت های خود نگاه می کنند. در نتیجه کارشناسان بیان کرده اند در چنین شرایطی قیمت تمام شده پول در بانک ها متفاوت خواهد بود و در نتیجه نیازی به یکسان سازی نرخ سود در بین بانک ها وجود ندارد. به گفته کارشناسان این یکسان سازی به دلیل ترس نظام بانکی کشور از تولید خدمات بانکی است، ترسی که به رقابت گریزی در نظام بانکی کشور منتج شده است.
تصمیم بانک ها لازم الاجرا نیست!
به گزارش برخی خبرگزاری ها هر چند شنبه شب شورای هماهنگی مدیران عامل بانك ها سقف سود بانكی را ۲۰ درصد اعلام كرد، اما مصوبات این شورا برای بانك ها الزام آور نیست.
صبح دیروز یكی از بانك های خصوصی نرخ سود روز شمار خود را ۱۵ درصد و نرخ سود ۵ساله خود را برای سپرده بیش از ۵۰ میلیون تومان ۲۵ درصد اعلام كرد. برخی از بانک های خصوصی از پرداخت سود علی الحساب تا سقف ۲۵ درصد خبر داده اند.
برخی از کارشناسان معتقدند با توجه به نزدیكی روزهای پایان سال و امكان بانك ها و موسسات مالی و اعتباری برای دریافت سودهای بسیار بالا در عقود مختلف، پیش بینی می شود طی روزهای آینده، دیگر بانك های خصوصی و موسسات مالی اعتباری وارد این مسابقه شوند و نرخ های بسیار جذاب تری برای جذب سپرده های بیشتر اعلام كنند.
نرخ سود متناسب با بازدهی فعالیت ها
انتخاب نرخ سود های متفاوت توسط بانک ها و موسسات مالی بانکی در حالی صورت می گیرد که یک عضو شورای پول و اعتبار به بانک ها و موسسات ملی توصیه کرده است که در انتخاب نرخ سود بازدهی فعالیت های خود را در نظر بگیرند.
به گزارش «دنیای اقتصاد» کوروش پرویزیان، عضو شورای پول و اعتبار در این باره متذکر شده است که بانک ها و موسسات نباید نرخ سودی را پیشنهاد دهند که بازدهی فعالیت های بانکی شان با آن متناسب نیست.
به گفته پرویزیان بانک ها و موسسات پولی باید در تعیین نرخ سود خود ملاحظات خاصی همچون قیمت تمام شده پول را در نظر بگیرند تا در شرایط رقابتی بتوانند تا حد امکان مناسب عمل کنند. به اعتقاد كارشناسان افزایش نرخ سود بدون توجه به قیمت تمام شده پول در بانك ها می تواند پیامدهای ناخوشایندی داشته باشد.