"به اروپایی ها هشدار می دهیم که به فکر روز مبادا هم باشند و از مزیت های انرژی ایران غافل نشوند."

به گزارش پورتال خبری البرز ،این شاید مهم ترین بخش از نظرات مدیر عامل شركت ملی نفت ایران در آخرین نشست خبری اش بود كه در هیاهوی سوالات ریز و درشت رسانه ها در آن زمان چندان مورد توجه قرار نگرفت.

احمد قلعه بانی معاون وزیر نفت و مدیر عامل شركت ملی نفت ایران كه با سوالی درباره تحریم احتمالی نفت ایران توسط اروپا مواجه شده بود صراحتا به اروپایی ها هشدار داد كه "به فكر روز مبادا"ی خود هم باشند و این كه "دنیا به خصوص اروپایی ها نباید ایران را فراموش کرده و تا ابد خود را به آمریکایی ها بچسبانند."

هشدار جدی قلعه بانی در آن زمان یك معنای ویژه داشت كه هرچند از سوی سیاست گذاران ناپخته اروپایی چندان مورد توجه قرار نگرفت، ولی خبر از سیاست جدید ایران برای مواجه شدن با تهدید تحریم اروپایی ها می داد: ایران قصد دارد اروپا را از لیست مشتریان نفت خود حذف كند.

تصمیم ایران برای حذف اروپا از لیست مشتریان نفت خود پس از آن مطرح شد كه اتحادیه اروپا براساس طرحی كه به پیشنهاد فرانسوی ها مطرح شد، موضوع تحریم خرید نفت خام از ایران را مطرح كرده بودند؛ موضوعی كه برای نخستین بار ابزار نفت را به صورت مستقیم وارد معادلات سیاسی بین كشورها می كرد.

در تازه ترین دور از سیاست های خصمانه اروپا علیه ایران نیز، روز دوشنبه اعضای این اتحادیه در هم سویی با سیاست های آمریكا علیه ایران، با تحریم نفت ایران موافقت كردند و را ه را برای ممنوعیت فوری قراردهای جدید وارداتی با ایران به عنوان بخشی از تلاش ها برای تحت فشار گذاشتن ایران بر سر مساله هسته یی گشودند.

*برنامه ریزی از قبل؛ جایگزین ها مشخص شده اند

با این حال پیگیری های خبرنگار ایسنا از سیاست جدید ایران در قبال اتحادیه اروپا نشان می دهد که برنامه ریزی های تهران برای مقابله با این تهدید خام از مدت ها پیش آغاز شده و حتی با تصمیم به خروج اروپا از لیست مشتریان نفت ایران، جایگزین های این مشتری كه تنها حدود ۲۰ درصد از نفت صادراتی ایران به مقصدش در جریان بود نیز مشخص شده اند.

سیدمحسن قمصری مدیر امور بین الملل شركت ملی نفت ایران با تایید این موضوع به خبرنگار ایسنا می گوید: از مدت ها قبل تمهیداتی را برای مقابله با این تهدید اندیشیده ایم و به فكر جایگزینی اروپا با مشتریان دیگر هستیم، ولی فعلا نام مشتریان جدید را اعلام نمی كنیم؛ چرا كه ممكن است برای خریداران جدید نیز ایجاد مشكل كند.

قمصری كه جایگزینی مشتریان جدید به جای اروپا را تایید كرده، در پاسخ به سوال ایسنا درباره جزییات بیشتر از تصمیم جدید ایران می گوید: شما اگر به جای مسوولان ایرانی با مدیران شركت های اروپایی خریدار نفت ایران صحبت كنید، همه اذعان دارند كه ایران در بخش صادرات نفت بسیار هماهنگ و همراه و همكار بوده است.

به گفته مسوول فروش نفت ایران، شركت های نفتی اروپایی به خوبی می دانند كه ایران در طول سه دهه گذشته در بدترین شرایط هم صادرات نفت خود را متوقف نكرده و خود شركت های نفتی اروپایی نیز با ایمان به این موضوع به دنبال راهی هستند كه راه هایی را پیدا كنند كه از این تحریم تحت تاثیر قرار نگیرند.

برنامه ایران برای خروج اروپا از لیست مشتریان نفت با اعلامیه رسمی وزارت نفت كه روز سه شنبه منتشر شد نیز شكل جدی تری به خود گرفته است؛ به طوریكه در این اعلامیه رسمی آمده است كه "با عنایت به بازار عرضه و تقاضا و مشتریان بالقوه نفت ایران، هیچ گونه نگرانی در خصوص جایگزینی فروش نفت ایران با مشتریان جدید وجود ندارد... وزارت نفت جمهوری اسلامی ایران به دور از تنش ها و حواشی سیاسی تمهیدات لازم را از مدت ها قبل اندیشیده و راهكارهای لازم برای مواجهه با هرگونه چالش در موضوع انرژی را تدبیر كرده است."

*ایران ضرر می کند یا اروپا؟!

در حالی كه در بخشی دیگر از بیانیه وزارت نفت ایران آمده است كه " اتحادیه اروپا با تحریم نفت ایران عملا نفت، این ابزار غیرسیاسی را وارد بازی ها و مطامع سیاسی كرده و قطعا تبعات این تصمیم عجولانه به غیر از اروپا، كشورهای دیگر جهان را نیز متاثر خواهد کرد"، بار دیگر این سوال در كانون توجه قرار می گیرد كه با تصمیم جدید اروپا كدام طرف معادله بیشتر ضرر خواهد كرد؟

اما سوالی که طرح اتحادیه اروپا را از همان ابتدا به چالش می کشید با پاسخی تقریبا روشن همراه است. این سوال که با اجرایی شدن این طرح ایران بیشتر ضرر می کند یا اروپا، برای فعالان سابقه دار بازار نفت پاسخ مبهمی ندارد.

حداکثر ضرر طرح تحریم از سوی اتحادیه اروپا برای ایران، این خواهد بود که مسیر نفت کش هایش را تغییر دهد و با پرداخت هزینه بیشتری نفتش را به مشتریان دیگری در سمت دیگر دنیا برساند كه البته این هزینه بیشتر نیز با افزایش قیمت نفت ناشی از این تحریم جبران خواهد شد.

ولی از طرف دیگر، با تحریم نفت ایران قبل از هرچیز قیمت طلای سیاه در بازار افزایش می یابد که در این میان مصرف کنندگان بحران زده اروپایی بیش از هر چیز ضرر می کردند. این درحالی است که ایران به راحتی می تواند از محل افزایش قیمت نفت، نه تنها هزینه های جابجایی مسیر ترانزیت نفتش را تامین کند، بلکه سود بیش تری را هم از محل قیمت های جدید به دست می آورد. یک حساب ساده که ثابت می کند تحریم واردات نفت ایران از سوی اتحادیه اروپا فقط یک اقدام نمادین و بلوف سیاسی است و نه چیز دیگر.

در این زمینه نماینده ایران در اوپک از تحریم صادرات نفت ایران به عنوان خودکشی اقتصاد کشورهای اروپایی یاد کرده و گفته است كه " آمریکایی ها در آستانه انتخابات ریاست جمهوری در بازار جهانی نفت دنبال ماجراجویی های جدیدی هستند."

سیدمحمدعلی خطیبی، اجرای سناریوی تحریم صادرات نفت ایران به کشورهای عضو اتحادیه اروپا را "یک خودکشی اقتصادی" برای کشورهای این منطقه می داند و با تاكید بر این كه در حال حاضر کشورهای اروپایی یکی از بزرگترین بحران های اقتصادی را پشت سر می گذارند، می گوید كه "با وجود این بحران های اقتصادی در منطقه یورو هر گونه اعمال تحریم علیه نفت ایران، کشورهای اروپایی را وارد یک بحران عمیق تر از شرایط موجود خواهد کرد."

این مقام مسوول هم ضمن اشاره به این موضوع كه کارشناسان عاقل اروپایی نسبت به تبعات تحریم صادرات نفت ایران به اروپا هشدار داده اند، معتقد است که "تحریم نفت ایران، اقتصاد اروپا را شکننده و آسیب پذیرتر از گذشته خواهد کرد."

نماینده ایران در مجامع بین المللی هم بر این موضوع تاكید دارد كه شركت های نفتی به عنوان خریداران اصلی نفت ایران هیچ تمایلی ندارند كه این فروشنده مطمئن را به راحتی از دست بدهند، ولی هم اکنون تمامی تصمیماتی که علیه صنعت نفت ایران گرفته می شود تحت تاثیر فشارهای سیاسی است.

* طرح "خام" تحریم نفت ایران

ماجرای تحریم نفتی ایران توسط اروپا از همان ابتدا به قدری دور از ذهن به نظر می رسید که یکی از معتبرترین نشریات اقتصادی جهان بدون درنظر گرفتن هیچ مصلحتی آن را "احمقانه" بخواند.

طرح تحریم خرید نفت ایران از سوی اتحادیه اروپا که با به اصطلاح "ابتکار" فرانسه کلید خورد، حتی آنقدر فکر شده و قابل استناد نبود که در بین متحدان قدیمی سارکوزی در اروپا هم هوادار آن چنانی پیدا کند و از همان ابتدا مخالفانی جدی مانند یونان را روبروی خود می دید.

ماجرا این است که واردات نفتی اروپا از ایران تنها حدود ۲۰ درصد از درآمد صادراتی نفت ایران را شکل می دهد، ولی وابستگی خود اروپایی ها به نفت ایران به قدری هست که قطع این جریان می تواند مصرف کنندگان مغرور اروپایی را با مشکلات جدی مواجه کند؛ به ویژه کشورهایی مانند یونان، اسپانیا و ایتالیا که تاكنون بخش قابل توجهی از نفت خام خود را از تامین کننده ای به اسم ایران دریافت می کرده اند.

آمارهای غیر رسمی نشان می دهد که از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون به طور متوسط روزانه حدود ۲۰ درصد نفت ایران به کشورهای مختلف اروپایی صادر شده است که در این بین ایتالیا، اسپانیا، یونان، آلمان و فرانسه از مهم ترین خریداران نفت صادراتی ایران بوده اند.

بر اساس این آمار، در حال حاضر به طور متوسط روزانه حدود ۱۵۰ تا ۱۶۰ هزار بشکه نفت به ایتالیا، ۱۰۰ هزار بشکه به اسپانیا، کمتر از ۲۰۰ هزار بشکه نفت به یونان و حدود ۱۰۰ هزار بشكه به مجموع كشورهای انگلیس، فرانسه، هلند و آلمان صادر می شود.