ماکسیم گورکی در یادداشت هایی که درباره ی تولستوی دارد چنین می گوید:
روزی آفتابی من و تولستوی و سولر گرد هم نشسته و گرم صحبت بودیم. ناگهان تولستوی رو به من کرده پرسید:
شما چرا به خدا ایمان ندارید؟
تولستوی عزیز، چون فکر می کنم که اصلاً ایمانی وجود نداد.
نه، درست نیست. شما آدم با ایمانی هستید. نمی شود بدون خدا زندگی کرد. خیلی زود حس خواهید کرد که تنها از سر لج بازی ایمان نمی آورید. از سر آزردگی است؛ آزردگی از این که چرا دنیا چنین است.
هستند کسانی که زنی را بی نهات دوست دارند، اما نمی خواهند احساس خود را بیان کنند، چون می ترسند که او درکشان نکند. به علاوه شجاعت ابراز عشق را هم ندارند.
ایمان هم چون عشق، شجاعت و دلاوری می خواهد. باید به خود نهیب زد و گفت که من ایمان دارم. آن وقت تمامی کارها درست می شود. همه چیز چنان به نظر می رسد که می خواستید. همه جا روشن و دوست داشتنی می شود. ایمان همان عشق آتشین و ژرف است؛ باید ژرف تر عشق ورزید تا عشق به ایمان بدل شود. کسی که ایمان ندارد، آواره ی کوی و برزن است. شما با ایمان چشم به جهان گشوده اید. درست نیست که از راه راست منحرف شوید. هربار که از زیبایی سخن می گویید از خود بپرسید که زیبایی چیست؟ و این پاسخ را بشنوید که برترین و کاملترین و زیباترین، همان خدا است.
تولستوی پس از مکثی کوتاه ادامه داد:
بعضی ها به خدا ایمان دارند، اما شرم می کنند که در برابر خداشناسان به این نکته اعتراف کنند. هر کس که در پی اندیشیدن صرف باشد، مشکل بتواند به خدا ایمان آورد.
سپس آهی کشید:
من درباره ی روحم فقط یک چیز می دانم و آن این که می خواهد به خدا نزدیک باشد. اما خدا چیست؟ خدا آن است که روح من ذره ای از وجود اوست.